Bramki wykrywające broń mają stanąć przed szpitalami. Medycy: a kto przeszuka pacjenta?

• Sprawdź, czy dobrze się odżywiasz. Zrób TEST
• Więcej aktualnych wiadomości znajdziesz na stronie głównej Onetu
• Dużo czytania, a mało czasu? Sprawdź skrót artykułu

Śmierć lekarza, która pokazała ułomność systemu?

W ciągu ostatnich miesięcy doszło do kilku dramatycznych incydentów z udziałem personelu medycznego — w tym styczniowego śmiertelnego ataku nożownika na ratownika medycznego oraz kwietniowego na lekarza ortopedę w Szpitalu Uniwersyteckim w Krakowie. Te sytuacje nie są jednak odosobnione. 20 października media informowały o 42-letnim mieszkańcu Śląska, który został zatrzymany za nękanie i grożenie krakowskiej lekarce. Dzień później alarmowały, że 47-letni mężczyzna z Bydgoszczy zachowywał się agresywnie wobec ratowników medycznych, a wezwani na miejsce zdarzenia funkcjonariusze byli zmuszeni do użycia paralizatora. Obezwładniony mężczyzna zmarł.

W odpowiedzi Ministerstwo Zdrowia zapowiedziało szereg działań mających zwiększyć bezpieczeństwo lekarzy, pielęgniarek i ratowników medycznych. Wśród propozycji znalazły się m.in. instalacja bramek wykrywających metal w szpitalach, obowiązkowe wyposażenie zespołów ratownictwa medycznego w kamizelki nożoodporne, szkolenia z samoobrony oraz wsparcie psychologiczne dla medyków.

Niektóre zmiany już weszły w życie, inne nadal czekają na akceptację decydentów. I choć część środowiska medycznego popiera te zmiany, to np. Ogólnopolski Związek Zawodowy Ratowników Medycznych wyraża sprzeciw wobec obowiązkowego noszenia kamizelek, wskazując przede wszystkim na ich ograniczenia ergonomiczne i praktyczne.

• Dowiedz się więcej na ten temat: Ratownicy medyczni żądają zmian. Kamizelki, Kodeks karny i braki na SOR-ach

Dlaczego? Medonet zapytał o to dr. hab. n. med. i n. o zdr. prof. ucz. Klaudiusza Nadolnego, dyrektora SP ZOZ Rejonowego Pogotowia Ratunkowego w Sosnowcu i kierownika Katedry i Zakładu Ratownictwa Medycznego Akademii Śląskiej w Katowicach. Ekspert mówi wprost: — Nie chodzi o to, że kamizelki są złe. Chodzi o to, żeby system był przygotowany na wdrożenie tego rozwiązania, żeby personel medyczny był przeszkolony, a same kamizelki spełniały wszystkie normy środków ochrony indywidualnej.

Kamizelki dla ratowników medycznych? Nie, dziękuję

Ministerstwo Zdrowia zapowiada wprowadzenie kamizelek ochronnych dla ratowników medycznych od 1 stycznia 2026 r. — Zobaczymy, jak sytuacja się rozwinie. Na razie jest wiele wątpliwości, a kamizelki pozostają najbardziej dyskusyjnym elementem wśród tegorocznych zmian — przyznaje prof. Nadolny.

I tłumaczy: — Kamizelka musi przylegać do ciała, musi być dostosowana do konkretnej osoby, jeśli ma spełniać swoją funkcję. A zakup dwóch czy trzech sztuk na zespół może okazać się niewystarczający. Ludzie są różni — mają różny wzrost, wagę, budowę ciała, więc uniwersalna kamizelka po prostu nie będzie pasować każdemu — tłumaczy ratownik medyczny.

Może cię zainteresować: W gabinetach lekarskich pojawią się "guziki bezpieczeństwa"? "Coraz częściej ktoś przychodzi z bronią, by "ukarać" lekarza"

Kolejnym problemem jest brak wytycznych dotyczących momentu i okoliczności, w których kamizelka powinna być zakładana. — Nie da się jej nosić przez cały dyżur, szczególnie latem. Ona utrudnia ruchy, wpływa na wykonywanie procedur medycznych. A nie mamy żadnych centralnych zaleceń, kiedy ją zakładać — przyznaje prof. Nadolny.

— Podobnie było kiedyś z kaskami, które weszły do obowiązkowego wyposażenia karetek, ale niewielu ratowników z nich korzysta. Obawiam się, że z kamizelkami będzie podobnie — będą, ale nikt ich nie będzie nosił — mówi.

I dodaje, że kamizelka nie chroni całego ciała. Trzeba wiedzieć, jak się ustawić, pod jakim kątem podejść do agresywnego pacjenta, żeby faktycznie uniemożliwić mu potencjalny atak ostrym narzędziem. — To są kluczowe informacje, których dziś brakuje — przyznaje.

Ochrona ratowników przed agresywnymi pacjentami — to już działa

Wprowadzenie kamizelek ochronnych dla ratowników medycznych budzi kontrowersje, ale nie jest jedynym działaniem mającym zwiększyć ich bezpieczeństwo. W 2025 r. pojawiło się wiele rozwiązań legislacyjnych i organizacyjnych, które mają chronić personel medyczny w sytuacjach zagrożenia.

— W tym roku weszło sporo zmian — od obowiązkowych szkoleń z samoobrony i technik deeskalacyjnych, po zatrudnienie psychologa przez każdego dysponenta ratownictwa medycznego — wylicza ekspert.

W lipcu pojawiły się również wytyczne Prokuratora Generalnego dotyczące prowadzenia postępowań w sprawach przestępstw wobec osób udzielających świadczeń zdrowotnych. Trwają też prace nad zmianami w Kodeksie karnym, które mają objąć ochroną medyków.

• Polecamy: Tak będą chronić medyków. Prokuratura podała szczegóły

— Chodzi o nieuchronność kary. Przepisy są, ale ich egzekwowanie w ostatnich latach pozostawiało wiele do życzenia — zauważa prof. Nadolny.

Od 1 stycznia NFZ ma również kontraktować trzyosobowe zespoły ratownictwa medycznego, co ma zwiększyć bezpieczeństwo interwencji. — Dwie osoby w zespole to jedno, ale trzy to już większy potencjał i większe bezpieczeństwo. Część zespołów w Polsce będzie pracować w takim składzie — dodaje ekspert.

Co z lekarzami pracującymi w szpitalach?

Wprowadzenie kamizelek nożoodpornych to nie wszystko. Ministerstwo Zdrowia i Ministerstwo Sprawiedliwości planują wprowadzenie bramek elektromagnetycznych i detektorów metali przy wejściach do szpitali. Wszystko po to, by zwiększyć bezpieczeństwo medyków. Rozwiązanie ma być wdrożone pilotażowo w wybranych placówkach, a jego celem jest szybkie wykrywanie niebezpiecznych przedmiotów, podobnie jak w sądach, czy na lotniskach. Choć pomysł spotyka się z poparciem władz, część lekarzy obawia się, że bramki mogą opóźniać interwencje medyczne.

— To nie do końca trafione rozwiązanie — przyznaje w rozmowie z Medonetem Krzysztof Zaczek, prezes Szpitala Murcki w Katowicach i wiceprezes Związku Szpitali Powiatowych Województwa Śląskiego, odnosząc się do tego pomysłu. Jego zdaniem koncepcja ta nie uwzględnia specyfiki placówek medycznych, które w przeciwieństwie do sądów nie mają jednego wejścia ani możliwości skanalizowania ruchu.

— Nasz szpital ma zabudowę pawilonową — to pięć budynków, każdy z kilkoma wejściami. Mielibyśmy montować bramki przy każdym z nich czy w jednym wybranym miejscu? To generuje ogromne koszty i logistyczny chaos. A przecież sama bramka nie rozwiąże problemu — ktoś musi ją obsługiwać, zatrzymać tę osobę, przeszukać ją. To nie może być portier, tylko licencjonowany pracownik ochrony, który ma do tego uprawnienia — dodaje.

Zobacz: Ratownik medyczny: widoki z tamtej akcji zostaną ze mną do końca życia

Ekspert podkreśla, że pomysł ten wygląda jak próba załatania systemowej luki przez osoby, które nie mają doświadczenia w pracy w szpitalu. Zamiast tego wskazuje na inne, bardziej praktyczne rozwiązania — jak choćby dostęp dyspozytorów pogotowia ratunkowego do krajowego systemu informacji Policji.

— Policjant, jadąc na interwencję, zna historię danego miejsca, wie, czy w danym domu były obecne narkotyki, alkohol, przemoc. Ratownicy medyczni — jadąc w to samo miejsce — nie wiedzą nic. Gdyby dyspozytor miał dostęp do tych danych, mógłby od razu poprosić o odpowiednie wsparcie — mówi.

W kwestii szpitali ekspert widzi większy potencjał w działaniach społecznych niż technicznych.

— Największą rolę mają kampanie medialne i poprawa wizerunku medyków. Wiele aktów agresji wynika z frustracji, niezadowolenia z opieki, podsycanych przez media społecznościowe. Techniczne środki ochrony są potrzebne, ale bez pieniędzy nie da się ich wdrożyć. Nie możemy doprosić się zapłaty za świadczenia, a co chwilę dokładane są nowe obowiązki — od ochrony personelu po dostępność dla osób ze szczególnymi potrzebami — dodaje.