Cztery cechy, które demaskują ukrytego narcyza. Ujawniają się w jednej sytuacji

• Sprawdź, czy dobrze się odżywiasz. Wypełnij Narodowy Test Żywienia
• Więcej takich historii i aktualnych informacji znajdziesz na stronie głównej Onetu
• Dużo czytania, a mało czasu? Sprawdź skrót artykułu

Artykuł ukazał się w ramach cyklu "Psychologiczne poniedziałki" — w każdy poniedziałek w Medonecie znajdziecie artykuły na temat psychologii, samorozwoju i wellbeingu. Inne artykuły z cyklu przeczytasz TUTAJ.

Narcyz potrafi się maskować

Zaburzenia narcystyczne są stosunkowo rzadkie i wymagają odpowiedniego rozpoznania, coraz częściej jednak mamy do czynienia z osobami, które przejawiają różne narcystyczne cechy. Według dr Craiga Malkina i dr Josepha Burgo, autorów książek poświęconych narcyzmowi, narcyz w rzeczywistości jest osobą emocjonalnie zranioną, a jego zachowania mają na celu ukrycie lub złagodzenie bólu wewnętrznego. W momencie zagrożenia narcyz koncentruje się wyłącznie na własnej wygranej, nie zważając na konsekwencje dla innych.

Konflikt — niezależnie od jego skali — jest sytuacją, w której narcyz ujawnia swoje prawdziwe cechy. Od drobnych sprzeczek po poważne spory sądowe, narcyz stosuje strategię "spalonej ziemi", nie pozostawiając miejsca na kompromis czy szacunek dla przeszłych relacji. Kłamstwa i manipulacje są dla niego codziennością, a ich odkrycie nie robi na nim większego wrażenia.

"Pomaga" w tym fakt, że narcyz jest osobą niezdolną do odczuwania empatii. Jego relacje z innymi są powierzchowne, a wszelkie gesty współczucia mają na celu jedynie poprawę własnego wizerunku. Jak więc rozpoznać narcyza?

Cztery zachowania demaskujące ukrytego narcyza

Jak wspominaliśmy, cechy narcyza najlepiej ujawniają się podczas sytuacji konfliktowych. Na te zachowania zwróć szczególną uwagę.

Gra w emocjonalnego "gorącego ziemniaka"

Dr Craig Malkin opisuje zjawisko "gorącego ziemniaka" jako formę projekcji, w której narcyz przypisuje swoje negatywne emocje drugiej osobie. W praktyce wygląda to tak, że gdy próbujesz porozmawiać o problemach w relacji, narcyz odwraca sytuację, obwiniając cię o złość czy skargi. W efekcie zaczynasz czuć się winny, mimo że pierwotnie nie byłeś źródłem konfliktu. Według Malkina narcyz nie jest zainteresowany poprawą relacji, a gra w "gorącego ziemniaka" pozwala mu przejąć kontrolę nad sytuacją.

Zobacz: Tak narcyz traktuje ludzi. Lista cech od psychologa. "Czerwona lampka ostrzegawcza"

Wycofanie i agresja w odpowiedzi na żądania

W relacjach z narcyzem często pojawia się toksyczny wzorzec żądania i wycofania. Jedna osoba domaga się rozwiązania problemu, podczas gdy narcyz wycofuje się emocjonalnie lub fizycznie. Taki schemat prowadzi do eskalacji konfliktu — potrzeby pozostają niezaspokojone, a frustracja narasta. Narcyz, zamiast podjąć próbę rozwiązania sytuacji, może stać się agresywny, obwiniając partnera za powstały problem i przedstawiając go jako osobę wadliwą.

Mściwość i brak skrupułów

Dr Joseph Burgo wyróżnia typ narcyza, który jest szczególnie mściwy. Taka osoba nie szuka kompromisu ani mediacji, lecz dąży do zwycięstwa za wszelką cenę. Kłamstwa i manipulacje są jej narzędziem, a narcyz często przedstawia siebie jako ofiarę niesprawiedliwości. Burgo zauważa, że skrajny narcyz potrafi wierzyć w swoje własne kłamstwa, traktując je jako obronę "prawdy" zgodnie z własnym postrzeganiem rzeczywistości. Taka postawa sprawia, że walka z narcyzem — zarówno w życiu zawodowym, jak i prywatnym — jest wyjątkowo trudna.

Przeczytaj też: Najgorsze zdania, jakie można powiedzieć narcyzowi. Wpadnie w szał i będzie po rozmowie

Obojętność wobec emocjonalnych konsekwencji

Większość ludzi dąży do zachowania dobrych relacji po konflikcie i stara się postępować sprawiedliwie. Narcyz natomiast nie przejmuje się zniszczonymi więziami — traktuje je jako nieunikniony koszt osiągnięcia własnych celów. Zniszczenie relacji nie robi na nim wrażenia, a wyczerpanie drugiej strony jest częścią jego strategii.

Jak radzić sobie z narcyzem?

Rozpoznanie narcystycznych zachowań nie rozwiązuje wszystkich problemów, ale pozwala lepiej zrozumieć mechanizmy działania takiej osoby. Wiedza o tym, jak narcyz reaguje w sytuacjach konfliktowych, może pomóc w przygotowaniu się na trudne rozmowy i opracowaniu strategii postępowania.

Jednak warto pamiętać, że próby negocjacji czy mediacji z narcyzem często kończą się fiaskiem, a wyjście z konfliktu bywa wyjątkowo wyczerpujące i frustrujące. Tutaj znajdziesz więcej porad: Jak rozmawiać z narcyzem? 16 zdań, którymi go rozbroisz