Darmowe uprawnienia do emisji CO2. Branża chemiczna chce wydłużenia praw

1 dzień temu 4

Reklama 3 tysiące złotych na miesiąc.

2025-07-19 15:00

publikacja
2025-07-19 15:00

Polska Izba Przemysłu Chemicznego w stanowisku skierowanym do KE proponuje wydłużenie okresu funkcjonowania darmowych uprawnień do emisji i opracowanie nowego instrumentu wyrównawczego, który skutecznie chroniłby przemysł unijny.

Darmowe uprawnienia do emisji CO2. Branża chemiczna chce wydłużenia praw

Polska Izba Przemysłu Chemicznego (PIPC) w opublikowanym 17 lipca br. stanowisku zwróciła uwagę, że unijne limity uprawnień w ETS1 osiągną poziom zerowy pod koniec lat 30., a po połączeniu europejskiego systemu handlu emisjami ETS1 z ETS2 – na początku lat 40. „Założony liniowy współczynnik redukcji (LRF) zakłada, że przemysł energochłonny, w tym chemiczny, oraz powiązana z nim energetyka, powinny w tym czasie osiągnąć zerowe emisje netto. Tymczasem przemysł unijny mierzy się z szeregiem barier związanych z osiągnięciem redukcji pozostałych emisji w skali przemysłowej, głównie z powodu braku wymaganej infrastruktury, zwłaszcza w obszarach energii elektrycznej, gazu/wodoru, transportu i magazynowania CO2 czy zarządzania zasobami (w tym odpadami i surowcami wtórnymi)” - podkreśliła branżowa organizacja.

Izba zaapelowała do KE o zmianę współczynnika redukcji LRF, tak aby spadek limitów emisji był rozłożony w czasie i lepiej dopasowany do rzeczywistych możliwości transformacyjnych przemysłu. „Kluczowe znaczenie ma tu dostępność konkurencyjnej cenowo zero- i niskoemisyjnej energii, rozwiązań ograniczających ryzyko inwestycyjne (np. kontrakty różnicowe, finansowanie, dotacje) oraz ramy wsparcia fiskalnego dla projektów dekarbonizacyjnych i cyrkularnych” - wskazała PIPC. Dodała, że rozwiązania powinny również uwzględniać wieloletnie cykle inwestycyjne typowe dla branży chemicznej.

Zdaniem branży chemicznej sposób liczenia emisji powinien wprowadzać zachęty dla firm do utrzymania dwutlenku węgla w obiegu zamkniętym oraz uwzględniać w ramach EU ETS pełny katalog technologii przemysłowego zarządzania emisjami dwutlenku węgla (ang. industrial carbon management). „W przypadku sektorów o emisyjności trudnej do obiżenia przepisy powinny wprowadzać korzyści z wychwytu CO2 ze spalania zrównoważonej biomasy lub bezpośrednio z atmosfery oraz geologicznie składowanego (CCS) lub wychwyconego CO2 w celu przekształcenia w produkt chemiczny” - zaproponowała Izba, wskazując, że takie działania powinny zostać zaliczone do przemysłowego usuwania dwutlenku węgla (ang. industrial carbon removals) i rozliczane jako emisje negatywne w istniejących ramach prawnych.

Branża wskazała też, że rozszerzenie CBAM (mechaniz nakładający opłaty na importowane towary z krajów o niższych standardach klimatycznych niż w UE -PAP) o kolejne produkty chemiczne powinno być poprzedzone rewizją konstrukcji CBAM polegającą m.in. na odejściu od wycofywania darmowych uprawnień do emisji dla produktów włączanych w CBAM. „Wprowadzenie mechanizmu CBAM reguluje kwestie konkurencyjności w imporcie, jednak nadal brakuje odpowiedniego wsparcia dla eksportu. Dlatego PIPC proponuje wydłużenie okresu funkcjonowania darmowych uprawnień do emisji i opracowanie nowego instrumentu wyrównawczego, który skutecznie chroniłby przemysł unijny poza rynkiem wewnętrznym” - stwierdziła Izba.

PIPC podkreśliła, że znaczącej część sektora chemicznego nie zakwalifikowano do sektorów lub podsektorów energochłonnych. Dlatego Izba postuluje rozszerzenie listy sektorów zagrożonych delokalizacją, a także zwiększenie pomocy dla nich z 75 proc. do 100 proc., tak aby zrekompensować im rosnące koszty emisji CO2 w kosztach energii elektrycznej. Chemicy domagają się też minimalizacji lub całkowitego wyeliminowanie warunków otrzymania pomocy. W opinii PIPC należy dokonać przeglądu listy sektorów energochłonnych w oparciu o aktualne i prognozowane ceny uprawnień oraz uproszczenie procedur kwalifikacyjnych. Jak zaznaczyła, przywrócenie wykluczonych sektorów (m.in. produkcja gazów technicznych, produkcji barwników i pigmentów, chemii organicznej, produkcji nawozów, produkcji tworzyw sztucznych w formach podstawowych, górnictwa pozostałych rud metali nieżelaznych) na listę kwalifikowanych do rekompensat miałoby istotny wpływ na poprawę warunków konkurowania polskich i europejskich przedsiębiorstw chemicznych.

PIPC postuluje też opóźnienie wycofywania darmowych uprawnień do emisji CO2. „Aktualna ich liczba nie jest wystarczająca w stosunku do spadającej konkurencyjności przemysłu” - oceniła.

Izba zaproponowała również wycofanie mechanizmu unieważniania uprawnień. Wolumeny uprawnień z MSR (z Rezerwy Stabilności Rynkowej - PAP) powinny być wykorzystane do zapewnienia wymaganej płynności rynku w celu zmniejszenia ryzyka zmienności i sztucznego windowania cen uprawnień, co negatywnie wpływa na konkurencyjność przedsiębiorstw unijnych - stwierdziła.

Przypomniała, że, niedawno zapowiedziano powstanie unijnego Banku Dekarbonizacji Przemysłu. „Jak dotąd nie jest jasne, czy będzie on odpowiednio finansowany. Rozwiązaniem, jakie proponuje Izba byłoby wykorzystanie uprawnień zgromadzonych w Rezerwie Stabilności Rynkowej na potrzeby dekarbonizacji przemysłów energochłonnych, w tym sektora chemicznego” - wskazała branża.

Izba apeluje o przedłużenie funkcjonowania Funduszu Modernizacyjnego na okres po roku 2030. „Jednocześnie, jego zasady funkcjonowania powinny zostać uproszczone i uelastycznione” - dodała.

Zdaniem Izby także instalacje termicznego przekształcania odpadów nie powinny zostać „na żadnym etapie rozwoju systemu ETS objęte obowiązkiem umarzania uprawnień do emisji”.

Na początku lipca 2025 r. zakończyły się konsultacje publiczne Komisji Europejskiej, dotyczące funkcjonowania unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji (EU ETS) oraz Rezerwy Stabilności Rynkowej. Konsultacje przeprowadzono w związku z planowanym na 2026 r. przeglądem systemu. Obejmowały one m.in. ocenę jego efektywności, spójności z innymi instrumentami polityki klimatyczno-energetycznej UE oraz możliwe przyszłe zmiany – takie jak objęcie systemem nowych sektorów czy uwzględnienie ujemnych emisji CO2 (usuwane z atmosfery emisje są większe niż te emitowane - PAP). (PAP)

ab/ drag/