Koniec z czekaniem na wizytę. Oto lista osób, które mają prawo do lekarza bez kolejki w 2025 roku

Nie każdy pacjent musi czekać w długiej kolejce do lekarza. Ustawodawca jasno wskazuje, kto może skorzystać z pomocy medycznej w trybie natychmiastowym. Wśród osób uprzywilejowanych są m.in. pacjenci wpisani na krajowe listy oczekujących na przeszczepy komórek, tkanek lub narządów. Dla nich liczy się każda godzina – dlatego przepisy dają im bezwarunkowe pierwszeństwo w dostępie do świadczeń zdrowotnych związanych z przeszczepami.

Aby skorzystać z tego prawa, konieczne jest posiadanie przy sobie odpowiedniego dokumentu potwierdzającego wpis na listę. Placówka medyczna ma obowiązek przyjąć pacjenta niezwłocznie – lub, jeśli to niemożliwe, wyznaczyć najbliższy możliwy termin.

Jak działa system pierwszeństwa w NFZ?

Zasady dotyczące leczenia poza kolejnością są precyzyjnie określone. Każda placówka działająca w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia musi przyjąć osobę uprawnioną tego samego dnia, a jeśli nie ma takiej możliwości – w pierwszym możliwym terminie.

W przypadku ambulatoryjnej opieki specjalistycznej świadczenie musi być udzielone w ciągu siedmiu dni roboczych od momentu zgłoszenia. Dotyczy to zarówno wizyt u lekarzy, jak i badań diagnostycznych, zabiegów czy rehabilitacji.

Jeśli pacjent zgłasza się do szpitala, obowiązują te same reguły – powinien zostać przyjęty natychmiast lub mieć ustalony konkretny termin leczenia poza kolejnością.

Te osoby mogą pójść do lekarza bez kolejki!

Lista uprawnionych jest obszerna i obejmuje wiele grup społecznych – od kobiet w ciąży po zasłużonych dawców. Oto kategorie osób, które mają zagwarantowane pierwszeństwo:

• Kobiety w ciąży, które mają prawo do natychmiastowego dostępu do świadczeń zdrowotnych, badań i hospitalizacji;
• Zasłużeni Honorowi Dawcy Krwi i Zasłużeni Dawcy Przeszczepu, w uznaniu ich zasług dla zdrowia publicznego;
• Inwalidzi wojenni i wojskowi oraz kombatanci, którzy zyskali ustawowe prawo do leczenia poza kolejnością;
• Dawcy krwi, którzy oddali co najmniej trzy donacje krwi lub jej składników, w tym osocza po przebyciu COVID-19 w czasie stanu epidemii lub zagrożenia epidemicznego (od 14 marca 2020 r.);
• Żołnierze zastępczej służby wojskowej;
• Osoby deportowane do pracy przymusowej;
• Działacze opozycji antykomunistycznej oraz osoby represjonowane z powodów politycznych;
• Żołnierze zawodowi, jeśli korzystają ze świadczeń w jednostkach podległych Ministrowi Obrony Narodowej;
• Weterani poszkodowani, a także żołnierze i pracownicy, u których stwierdzono co najmniej 30 proc. uszczerbku na zdrowiu;
• Osoby do 18. roku życia, u których stwierdzono ciężkie i nieodwracalne upośledzenie lub nieuleczalną chorobę zagrażającą życiu, powstałą w okresie prenatalnym lub podczas porodu;
• Osoby z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności lub te, które wymagają stałej opieki drugiej osoby.

Świadczenia zdrowotne bez kolejki – jak to działa w praktyce?

Prawo do leczenia poza kolejnością obejmuje wszystkie świadczenia gwarantowane w ramach NFZ. Oznacza to, że osoby uprawnione mogą szybciej uzyskać nie tylko wizytę u lekarza, ale też dostęp do badań diagnostycznych, zabiegów chirurgicznych, rehabilitacji czy hospitalizacji.

Placówki medyczne nie mogą odmówić takiego przyjęcia. Odmowa realizacji uprawnienia stanowi naruszenie prawa i może skutkować konsekwencjami administracyjnymi dla danego podmiotu leczniczego.

SOR i szpital – kiedy liczy się stan zdrowia

W Szpitalnych Oddziałach Ratunkowych obowiązują odrębne zasady. Tam o kolejności przyjęć decyduje triaż, czyli ocena stanu zdrowia pacjenta. Priorytet mają osoby znajdujące się w stanie zagrożenia życia – niezależnie od tego, czy posiadają uprawnienia do leczenia bez kolejki.

Natomiast w przypadku hospitalizacji osób z ustawowym pierwszeństwem, szpital musi przyjąć pacjenta w trybie pilnym lub ustalić termin przyjęcia poza kolejnością.

Jak skorzystać z prawa do leczenia poza kolejnością

Aby skorzystać z przysługującego prawa, pacjent powinien poinformować rejestrację o posiadanych uprawnieniach już podczas zapisu na wizytę. Wymagane jest przedstawienie odpowiedniego dokumentu – np. legitymacji kombatanckiej, zaświadczenia o statusie honorowego dawcy krwi, orzeczenia o niepełnosprawności czy dokumentu potwierdzającego status weterana.

Brak okazania dokumentu może skutkować tym, że pacjent zostanie zapisany w zwykłej kolejce. Warto więc zawsze mieć przy sobie potwierdzenie uprawnień, szczególnie przy pierwszej wizycie w danej placówce.

Coraz dłuższe kolejki – prawo do pierwszeństwa ma realne znaczenie

Średni czas oczekiwania na wizytę u specjalisty w ramach NFZ przekracza w wielu przypadkach kilka miesięcy. Pacjenci kardiologiczni, endokrynologiczni czy ortopedyczni nierzadko czekają ponad pół roku. W takiej sytuacji znajomość własnych praw staje się kluczowa.

Lekarze podkreślają, że system pierwszeństwa to nie przywilej, lecz konieczność – sposób na zapewnienie szybszej pomocy osobom najbardziej potrzebującym. – Bez jasno określonych zasad wiele osób nie otrzymałoby pomocy na czas – zauważają przedstawiciele środowiska medycznego.

Dalszy ciąg materiału pod wideo