Na co cierpieli chłopcy? Ta choroba była śmiertelna. Historia pewnego unikalnego zdjęcia

• Sprawdź, czy dobrze się odżywiasz. Zrób TEST
• Więcej takich historii znajdziesz na stronie głównej Onetu
• Dużo czytania, a mało czasu? Sprawdź skrót artykułu

SPIS TREŚCI

1. Zaszczepieni i niezaszczepieni. Znajdź różnicę
2. Czarna ospa byłą jednym z największych zagrożeń
3. Szczepionka na ospę prawdziwą. Jak szczepienia położyły kres chorobie

Zdjęcie zostało wykonane w 1901 r. przez dr Allana Warnera, pracującego w Szpitalu Izolacyjnym w Leicester w Wielkiej Brytanii. Znany ze swoich badań nad ospą czarną, czyli tzw. prawdziwą, dokumentował różne stadia choroby u pacjentów, tworząc bogaty zbiór fotografii.

Jego prace zyskały uznanie środowiska medycznego — w 1906 r. „Scottish Medical and Surgical Journal” podkreślał wartość naukową tych zdjęć, które szczegółowo obrazowały różne etapy i rodzaje wykwitów skórnych, charakterystycznych dla ospy. W publikacji zwrócono uwagę na wyjątkową metodologię Warnera, który na podstawie serii zdjęć jednego pacjenta pokazywał, jak rozwija się choroba.

Zaszczepieni i niezaszczepieni. Znajdź różnicę

Wśród dokumentacji znalazły się także fotografie ukazujące różnice w przebiegu ospy u osób zaszczepionych i niezaszczepionych. Szczególnie poruszające jest zdjęcie dwóch chłopców w wieku 13 lat, którzy zostali zarażeni tym samym źródłem wirusa w tym samym czasie. Jeden z nich był zaszczepiony w niemowlęctwie, drugi nie. Różnica w przebiegu choroby była uderzająca — podczas gdy u chłopca niezaszczepionego ospa w pełni się rozwinęła, powodując liczne krosty, u zaszczepionego dziecka widoczne były jedynie dwie plamki, które szybko się zagoiły.

Zdjęcie: Allan Warner

Czarna ospa byłą jednym z największych zagrożeń

Czarna ospa, znana również jako ospa prawdziwa, przez wieki była jednym z największych zagrożeń dla zdrowia człowieka. Wywoływana przez wirusa variola, powodowała liczne epidemie, dziesiątkując populacje na całym świecie.

Ospa prawdziwa była schorzeniem wirusowym, które jeszcze w XX wieku stanowiło poważne zagrożenie dla zdrowia publicznego. Śmiertelność z powodu ospy prawdziwej wynosiła od 1 do 30-50 proc. w zależności od szczepu i dostępności opieki medycznej. Osoby chore na ospę prawdziwą mogły również umrzeć z powodu bakteryjnych infekcji skóry, zapalenia płuc od wirusa w płucach lub uszkodzenia mózgu od gorączki lub wirusa docierającego do mózgu.

Wirus variola, należący do rodziny pokswirusów, był wyjątkowo zaraźliwy. Charakterystyczne objawy choroby obejmowały gorączkę, bóle głowy oraz osutkę skórną, która pozostawiała trwałe blizny. W przeszłości wyróżniano dwie odmiany choroby: bardziej śmiertelną variola major oraz łagodniejszą variola minor, która pojawiła się dopiero na przełomie XIX i XX wieku.

• To cię może zainteresowaćChoroby, które zdziesiątkowały ludzkość, zanim wynaleziono szczepionki

Szczególnie groźne były dwie postacie kliniczne ospy prawdziwej: krwotoczna, która charakteryzowała się wylewami krwi do skóry i błon śluzowych, oraz złośliwa, w której nie występowały krosty, a objawy ogólnoustrojowe były wyjątkowo ciężkie. Obie formy wiązały się z niemal pewnym zgonem.

Wirus ospy prawdziwej przenosił się głównie drogą kropelkową, ale możliwe było także zakażenie przez kontakt z przedmiotami codziennego użytku. Pacjent był najbardziej zakaźny przez pierwsze 7-10 dni od pojawienia się zmian skórnych.

Szczepionka na ospę prawdziwą. Jak szczepienia położyły kres chorobie

Punktem zwrotnym w walce z ospą prawdziwą okazało się odkrycie Edwarda Jennera w 1796 r. Lekarz zauważył, że osoby, które przechorowały tzw. krowiankę (wirusowa choroba zakaźna występująca u bydła domowego i świń, człowiek może się nią zarazić), były odporne na czarną ospę.

Jenner opracował szczepionkę, wykorzystując materiał ze zmian skórnych krowianki, co zapoczątkowało globalną kampanię szczepień. W Polsce pierwsze szczepienia wprowadzono na początku XIX wieku, a obowiązkowe szczepienia noworodków w 1919 r. Ostatnia epidemia ospy prawdziwej w naszym kraju miała miejsce we Wrocławiu w 1963 r., a w 1980 r. Światowa Organizacja Zdrowia ogłosiła całkowite wyeliminowanie wirusa.

• Tylko teraz! Darmowy pakiet wiedzy i najświeższych informacji dla medyków MedonetPRO + Onet Premium. Medyku, zarejestruj się bezpłatnie na MedonetPRO i uzyskaj 3-miesięczny dostęp do Onet Premium za darmo. Liczba ofert ograniczona. Wiedza, praktyka i najświeższe informacje w pigułce.

Choć wirus ospy prawdziwej został eradykowany, nadal przechowywany jest w certyfikowanych laboratoriach w celach badawczych. Rozwój medycyny pozwolił również na opracowanie leków przeciwwirusowych, takich jak tecovirimat czy brincidofovir, które mogłyby być użyte w razie zagrożenia biologicznego.

Historia czarnej ospy jest dowodem na to, jak kluczowe dla zdrowia publicznego są szczepienia i badania naukowe. Dzięki determinacji naukowców i lekarzy udało się pokonać jedną z najgroźniejszych chorób, która przez wieki siała spustoszenie na całym świecie.

Fotografie Warnera, opublikowane pierwotnie w „Atlas of Clinical Medicine, Surgery, and Pathology” w 1901 r., stały się ważnym narzędziem w edukacji medycznej. Jak zauważono w publikacji, obrazy te mogły być niezwykle pomocne dla osób prowadzących wykłady na temat szczepień, ilustrując w sposób wizualny skuteczność tej metody ochrony zdrowia.