Nowy urlop. Pracodawca nie może go odmówić. Urlop przepada 31 grudnia

Czym jest urlop od siły wyższej?

Urlop z powodu tzw. siły wyższej to jedno z najnowszych uprawnień w Kodeksie pracy, wprowadzone wraz z nowelizacją przepisów w 2023 roku. W 2025 roku pracownicy będą mogli skorzystać z tego rozwiązania już po raz trzeci. Urlop ten ma na celu umożliwienie szybkiego reagowania w nagłych, nieprzewidzianych sytuacjach życiowych – takich, które wymagają natychmiastowej obecności.

Zgodnie z przepisami, urlop od siły wyższej przysługuje w wymiarze 16 godzin lub 2 dni w roku kalendarzowym. Co ważne – pracownik sam decyduje, w jaki sposób chce je wykorzystać.

Kluczowe zasady urlopu od siły wyższej

Urlop od siły wyższej przysługuje każdemu pracownikowi niezależnie od stażu czy rodzaju umowy.

Jego wymiar to 2 dni lub 16 godzin rocznie.

Wynagrodzenie za ten czas wynosi 50 proc. normalnej pensji.

Warto pamiętać, że pracodawca nie może odmówić udzielenia tego wolnego – wystarczy złożyć wniosek najpóźniej w dniu, w którym chce się skorzystać z wolnego.

Niewykorzystane godziny lub dni nie przechodzą na kolejny rok zaś w przypadku osób zatrudnionych na część etatu liczba godzin jest ustalana proporcjonalnie do wymiaru etatu.

Kiedy można skorzystać z wolnego z powodu siły wyższej?

Przepisy nie definiują precyzyjnie, czym jest "siła wyższa", ale przyjmuje się, że chodzi o nagłe i nieprzewidziane zdarzenia, które uniemożliwiają wykonywanie pracy i wymagają osobistego zaangażowania pracownika.

Typowe sytuacje, w których można sięgnąć po to wolne, to m.in. wypadek lub nagła choroba członka rodziny, zalanie lub pożar mieszkania, awaria instalacji elektrycznej lub wodnej, wypadek samochodowy czy konieczność natychmiastowej opieki nad dzieckiem lub osobą bliską.

W praktyce urlop od siły wyższej ma ułatwić pracownikom reagowanie w sytuacjach, których nie da się przewidzieć ani zaplanować – bez ryzyka konfliktu z pracodawcą.

Wniosek o urlop od siły wyższej – jak go złożyć?

By uzyskać tego rodzaju urlop nie potrzeba specjalnego druku, nie ma oficjalnego wzoru wniosku. Wystarczy, że pracownik poinformuje pracodawcę (np. mailowo, SMS-em lub ustnie), wskazując, że korzysta z "wolnego z powodu siły wyższej". Wniosek należy złożyć najpóźniej w dniu, w którym wolne jest wykorzystywane.

Wolne przepada po 31 grudnia

Choć to tylko dwa dni, wielu pracowników zapomina o tym uprawnieniu. Tymczasem niewykorzystane wolne nie kumuluje się i nie przechodzi na kolejny rok. Oznacza to, że jeśli nie skorzystasz z niego do końca 2025 roku, stracisz tę możliwość.

Warto pamiętać o tym, że ten krótki urlop może uratować Cię w kryzysowej sytuacji. Pracodawca musi go udzielić i wypłacić za ten czas połowę wynagrodzenia.

Dalszy ciąg materiału pod wideo