Piramida Armińskiego powróci na Łysicę. To najstarszy polski znak geodezyjny

• Więcej aktualnych informacji znajdziesz na stronie głównej RMF24.pl

Piramida Armińskiego została wzniesiona w 1828 roku na szczycie Łysicy, najwyższym wzniesieniu Gór Świętokrzyskich. Jej budowę nadzorował zespół naukowców z Franciszkiem Armińskim, pierwszym dyrektorem Obserwatorium Astronomicznego Uniwersytetu Warszawskiego, oraz geodetą Wojciechem Niemyskim.

Obiekt był głównym punktem osnowy geodezyjnej Staropolskiego Okręgu Przemysłowego, powstałej pod patronatem Stanisława Staszica.

Konstrukcja miała formę ośmiokątnej piramidy z miejscowego kamienia, mierzyła około siedmiu metrów wysokości i pełniła funkcje astronomiczne, geodezyjne oraz meteorologiczne.

Pierwsze zniszczenie piramidy nastąpiło już w 1830 roku, najprawdopodobniej podczas powstania listopadowego lub w wyniku późniejszych represji rosyjskich. Obiekt odbudowano w 1834 roku, jednak kolejne zniszczenia miały miejsce po powstaniu styczniowym. Do dziś na Łysicy zachowały się jedynie fragmenty fundamentów.

"Zrekonstruowany obiekt na Łysicy ma być pomnikiem ku czci polskiej myśli geodezyjnej, przywracającym pamięć o naukowym dziedzictwie" – podkreśla badacz historii nauki Mariusz Meus.

Wśród rozważanych wariantów odbudowy znajdują się zarówno pełna rekonstrukcja zgodna z oryginalnymi wymiarami, jak i skalowane repliki czy symboliczna stalowa rama. 

Ostateczny kształt budowli zostanie wybrany po konsultacjach z Radą Naukową Świętokrzyskiego Parku Narodowego, aby nie naruszyć walorów przyrodniczych i kulturowych Łysicy.

Zakończenie rekonstrukcji piramidy Armińskiego planowane jest na 2028 rok, co zbiegnie się z 200-leciem powstania oryginalnego obiektu. 

Inicjatywę wspierają m.in. Politechnika Świętokrzyska, Świętokrzyski Park Narodowy, Stowarzyszenie Geodetów Polskich oraz Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków.