Plany legły w gruzach - rząd wykluczył te osoby ze wsparcia

2 dni temu 13

Według Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych Łukasza Krasonia, projekt "czyni zadość" wymaganiom Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych - przypomina Infor.pl
Jednak projekt wyklucza z zakresu wsparcia (tj. prawa do świadczenia w postaci asystencji osobistej) niepełnosprawnych seniorów, osoby z niepełnosprawnościami powyżej 65. roku życia
Tymczasem Konwencja zakłada, że państwa, będące jej stronami - mają obowiązek uznania równego prawa wszystkich osób niepełnosprawnych do życia w społeczeństwie, nie wprowadzając żadnego ograniczenia m.in. ze względu na wiek

Asystencja osobista - nie dla każdego z niepełnosprawnością

Asystencja osobista to najważniejsze świadczenie/usługa wsparcia dla osób niepełnosprawnych.

Asystencja osobista polegać ma na wspieraniu osób z niepełnosprawnościami w codziennych czynnościach, których osoby te nie mogą wykonać samodzielnie, takich jak m.in. ubieranie się, czynności pielęgnacyjne, wychodzenie z domu, przemieszczanie się po mieście, przyjmowanie leków, robienie zakupów, utrzymywanie relacji ze znajomymi czy wykonywanie pracy zawodowej. Asystent osobisty nie jest opiekunem, członkiem rodziny, ani wolontariuszem.

Aktualnie, asystencja osobista realizowana jest w ramach rocznych programów rządowych, finansowanych z Funduszu Solidarnościowego. Oznacza to brak ciągłości wsparcia, ograniczony dostęp i różną jakość usług. Stąd potrzeba ustawowego uregulowania.

Rząd kilka dni temu przyjął projekt ustawy, która ma zapewnić ciągłość wsparcia i szeroki dostęp do najważniejszego świadczenia/usługi wsparcia dla osób niepełnosprawnych, czyli asystencji osobistej. Jednak ma to nie dotyczyć seniorów, którzy ukończyli 65. rok życia.

Przeciw takim zapisom było Rządowe Centrum Legislacji.

Oprócz projektu rządowego był jeszcze projekt byłego Prezydenta Andrzeja Dudy, który wsparciem obejmował również seniorów po 65. roku życia, a także projekt poselski - wyłączający tę grupę.

Według MRPiPS projekt rządowy czyni zadość wymaganiom Konwencji ONZ o prawach osób z niepełnosprawnościami.

Pełnomocnik Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych Łukasz Krasoń przekonywał, że rządowy projekt to efekt wielomiesięcznych analiz, konsultacji społecznych i szeroko zakrojonego dialogu z przedstawicielami środowisk osób z niepełnosprawnościami, aby rozwiązania zawarte w ustawie były jak najlepiej dopasowane do oczekiwań i potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Projekt ten został przygotowany z uwzględnieniem doświadczeń wynikających z przetestowania w latach 2022-2023 przygotowanego przez MRPiPS Standardu Asystencji Osobistej (w ramach 100 237 godzin udzielonego wsparcia) oraz blisko 40 proc. z 1080 uwag zgłoszonych w ramach konsultacji publicznych ww. projektu.

Jednocześnie jednak o asystencję osobistą mogą ubiegać się wyłącznie osoby niepełnosprawne, które nie ukończyły 65. roku życia. Osoby te - w myśl projektu - mają być uprawnione do korzystania z tej pomocy tylko pod warunkiem, że prawo do tej asystencji nabyły przed ukończeniem ww. granicy wiekowej i wyłącznie do upływu okresu, na który została wydana decyzja ustalająca prawo do asystencji osobistej.

W art. 3 rządowego projektu czytamy, że jego celem jest udzielanie osobom z niepełnosprawnościami wsparcia umożliwiającego niezależne życie, zgodnie z art. 19 Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych. Konwencja ta stanowi, że państwa, które ją przyjęły, uznają równe prawo wszystkich osób niepełnosprawnych do życia w społeczeństwie bez różnicowania ich m.in. ze względu na wiek.

Stąd powstaje pytanie o wykluczenie seniorów po 65. roku życia? Takim zapisom projektu przeciwne było Rządowe Centrum Legislacji, które wskazywało w ramach konsultacji na ten problem i zwróciło się o ponowną analizę przyjętych w projekcie rozwiązań określających granice wiekowe, zwłaszcza w odniesieniu do górnej granicy wieku osób, które mogą zostać objęte asystencją osobistą.

RCL przypominał, że zgodnie z Konwencją o prawach osób niepełnosprawnych, wszyscy ludzie są równi wobec prawa i są uprawnieni, bez jakiejkolwiek dyskryminacji, do jednakowej ochrony prawnej i jednakowych korzyści wynikających z prawa, a Państwa Strony Konwencji uznają to równe prawo wszystkich osób niepełnosprawnych do życia w społeczeństwie.

Tymczasem - jak zwraca uwagę RCL - z uzasadnienia projektu ustawy wynika, że równolegle będzie funkcjonował program resortowy "Asystent Osobisty Osoby Niepełnosprawnej", który "w kolejnych latach obejmie seniorów w większym stopniu". Przewiduje się tak w związku z tym, że osoby korzystające dziś z programu resortowego zostaną w znaczącej części objęte asystencją ustawową. Ponadto rozwiązaniem, które ma zwiększyć dostępność do wsparcia w miejscu zamieszkania, jest procedowany aktualnie w ramach konsultacji publicznych projekt ustawy o bonie senioralnym (UA3), którego celem jest "wypracowanie komplementarnego systemu wsparcia w aktywności społecznej, czynnościach pielęgnacyjnych oraz zaspokojeniu potrzeb dnia codziennego osobom w wieku starszym", przy czym "bon senioralny ma być w swoim założeniu usługą społeczną o charakterze opiekuńczym, dostosowaną do potrzeb osób w wieku 75 lat lub więcej (...)".

"Zatem poza zakresem obowiązywania obu projektowanych ustaw pozostanie, co do zasady, grupa osób niepełnosprawnych w wieku od 65 do 75 lat.” – argumentuje RCL.

MRPiPS broniło zapisu w projekcie, twierdząc, że żaden inny kraj na świecie, w tym żaden z krajów, które ratyfikowały Konwencję o prawach osób niepełnosprawnych – nie umożliwia skorzystania z asystencji osobistej osobom, które utraciły sprawność po 65. roku życia, „co jest podyktowane zarówno względami merytorycznymi (inny rodzaj ryzyka – potrzeba wsparcia wynikająca z wieku, którą można ogółem przewidzieć), jak i finansowymi”.

Ponadto wsparcie dla osób między 66. a 75. rokiem życia może być zapewnione dzięki kontynuacji programu finansowanego z Funduszu Solidarnościowego.

Argument o granicy wieku stosowanej powszechnie w krajach europejskich znalazł się również w poselskim projekcie dot. asystencji osobistej, który także wskazuje górną granicę wieku - 65 lat.

Projekt rządowy teraz trafi do Sejmu, i to posłowie decydować będą o jego ostatecznym kształcie, a potem ustawa trafi do podpisu na biurko Prezydenta. Nowe przepisy miałyby wejść w życie od 1 stycznia 2027 r.