Pracują pielęgniarki, zarabia tylko przychodnia? Niepokojące sygnały ws. Mojego Zdrowia

3 dni temu 11

Od lipca 2025 r. pielęgniarki i położne POZ są formalnie uprawnione do realizacji programu "Moje Zdrowie". Mogą wykonywać wszystkie etapy programu: od ankiety, przez zlecanie badań, po przygotowanie indywidualnego planu zdrowotnego
Brakuje danych, jak wiele pielęgniarek i położnych faktycznie realizuje program. Pojawiają się sygnały, że część placówek nie dopuszcza ich do programu lub nie oferuje im za to dodatkowego wynagrodzenia
Jeśli lekarze rodzinni sądzą, że bez dodatkowej gratyfikacji personel pielęgniarski sam zaangażuje się w "Moje Zdrowie", to nie wykorzystamy w pełni potencjału tego programu - mówi Joanna Zabielska-Cieciuch, lekarka rodzinna

"Moje Zdrowie" - unikalna szansa dla pielęgniarek i położnych, które chcą poszerzyć swoje kompetencje

Program „Moje Zdrowie” wystartował w maju 2025 roku, zastępując wcześniejszą inicjatywę Ministerstwa Zdrowia w obszarze profilaktyki, czyli program „Profilaktyka 40 plus”. Zgodnie z danymi Narodowego Funduszu Zdrowia z lipca 2025 r. ponad 640 tys. osób wypełniło ankiety w ramach programu "Moje Zdrowie". Do realizacji zostało podjętych przez POZ ponad 73 proc. z nich (ok. 467 tys.). Od 5 maja i 1 lipca 2025 r. pielęgniarki i położne POZ zostały formalnie uprawnione do realizacji bilansu zdrowia dorosłych oraz kierowania na badania diagnostyczne.

- Dziś pielęgniarka i położna mogą być zaangażowane w jego realizację w zasadzie na każdym etapie: od wypełnienia ankiety wspólnie z pacjentem, przez zlecenie badań, po przygotowanie indywidualnego planu zdrowotnego. Wymagało to zmian w stosownym rozporządzeniu. Chciałabym zaznaczyć, że początkowo to wcale nie było takie oczywiste - przypomina Mariola Łodzińska, prezes Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych.

Sekcja Pielęgniarska działająca przy Polskim Towarzystwie Medycyny Rodzinnej opracowuje i aktywnie prowadzi szkolenia przeznaczone dla pielęgniarek i położnych, które chciałyby poszerzyć swoją wiedzę i kompetencje w tym zakresie.

- Jako lekarze rodzinni długo zabiegaliśmy o takie rozwiązanie jak „Moje Zdrowie”, które wpisywałoby się w ideę medycyny rodzinnej, opartej przecież w dużej mierze na profilaktyce, a nie tylko leczeniu. Program jest skonstruowany w taki sposób, by obejmował szeroką populację. Na interwencję profilaktyczną w jego ramach składa się wypełnienie ankiety, zlecenie badań i wizyta podsumowująca, podczas której pacjent otrzymuje indywidualny plan zdrowotny (IPZ), który może również obejmować interwencje profilaktyczne (np. porady edukacyjne czy antynikotynowe), a także plan dalszych badań. Wbrew błędnym przekonaniom, w ramach programu pacjenci uzyskują znacznie więcej niż dostęp do badań. Co za tym idzie, liczba zadań do realizacji w ramach „Mojego Zdrowia” jest na tyle duża, że nie wyobrażam sobie, by lekarz rodzinny im podołał bez aktywnego wsparcia pielęgniarki - mówi Rynkowi Zdrowia Joanna Zabielska-Cieciuch, lekarz rodzinny z Białegostoku.

Program rozpoczyna się wypełnieniem przez pacjenta ankiety. Pacjent może to zrobić samodzielnie przez Internetowe Konto Pacjenta, ale może też w przychodni skorzystać z pomocy lekarza lub pielęgniarki. Drugi krok to wygenerowanie skierowań na potrzebne badania, co musi nastąpić najpóźniej trzydzieści dni po wypełnieniu ankiety. Zestaw badań zależy od wieku, wyników pomiarów antropometrycznych, a także zidentyfikowanych przez medyka czynników ryzyka. Z wynikami badań pacjent powinien zgłosić się ponownie do POZ. Jak przyznaje Joanna Zabielska-Cieciuch, to jest, póki co, najbardziej problematyczny punkt programu „Moje Zdrowie”.

- Osoba, która podczas wypełniania ankiety zgłasza problem z używkami, zaburzenia poznawcze lub depresyjne, powinna mieć wykonane dodatkowe testy. Podczas wizyty podsumowującej pacjent otrzymuje indywidualny plan zdrowotny. Lekarz lub pielęgniarka podsumowują też wyniki badań i wyliczają ryzyko sercowo-naczyniowe. W ramach programu pacjent ma też dostęp do dwóch porad edukacyjnych: dietetycznej i antynikotynowej. Co ważne, w ramach „Mojego Zdrowia” pacjent otrzymuje również sezonowy plan szczepień oraz informację o badaniach profilaktycznych, z których może skorzystać - wyjaśnia.

Zakres czynności wykonywanych przez pielęgniarki w "Moim Zdrowiu" może być różny – wiele zależy od danej przychodni. Pielęgniarka i położna posiadają pełne uprawnienia do tego, by wszystkie zadania w ramach programu realizować samodzielnie.

Pielęgniarki też chcą "zarobić" na "Moim Zdrowiu"

Teoretycznie więc pielęgniarki i położne mają wszystkie narzędzia do tego, by aktywnie zaangażować się w realizację programu "Moje Zdrowie". Czy to robią? Póki co nie ma precyzyjnych danych, które jasno wskazywałyby, ile pielęgniarek i położnych wzięło na siebie nowe obowiązki. Na pielęgniarskich grupach w mediach społecznościowych pojawiają się jednak liczne opinie, że część przychodni nie oferuje pielęgniarkom i położnym za realizację nowych zadań żadnych finansowych dodatków.

- Nie posiadamy danych dotyczących liczby pielęgniarek i położnych realizujących w POZ program Moje Zdrowie, choć zwracaliśmy się z prośbą o takie informacje do Narodowego Funduszu Zdrowia. Do NIPiP docierają sygnały, że są przychodnie, w których pielęgniarki z różnych względów nie są dopuszczone do realizacji programu - mówi Mariola Łodzińska.

Dlaczego tak się dzieje? Oczywiście, istotnym czynnikiem są pieniądze. W zależności od grupy wiekowej przychodnia otrzymuje za jednego pacjenta stawkę ok. 325 zł do 349 zł.

- Zdarza się więc, że pielęgniarka jest wykorzystywana do obsługi programu i wykonuje powyższe zadania, ale to lekarz przeprowadza wizytę podsumowującą i opracowuje indywidualny plan zdrowotny, przejmując finansowanie. Są też przychodnie, gdzie pielęgniarki nie otrzymują żadnej gratyfikacji finansowej, choć realizują program w całości. Nie ma się więc co dziwić, że przeciwko temu protestują. Oczywiście, sytuacja jest zróżnicowana. Istnieją też takie przychodnie, gdzie potencjał pielęgniarek i położnych jest w tym zakresie odpowiednio wykorzystywany z korzyścią dla pacjentów i systemu. Wiele będzie tu zależało od pracodawcy - stwierdza Mariola Łodzińska.

Jak przyznaje, podobny problem dotyczył przy realizacji programu ChUK. Niezależnie od tego, kto wykonywał zadania w jego ramach – pielęgniarka czy lekarz - finansowanie było takie samo. Natomiast zdarzało się że pieniądze za jego realizację zostawały w podmiocie leczniczym i pielęgniarka nie otrzymywała za to żadnych dodatków.

- Efekt był łatwy do przewidzenia: personel pielęgniarski nie chciał tego programu realizować, na co lekarze rodzinni narzekali. Przychodnie POZ to w większości podmioty prywatne, trudno więc będzie wyegzekwować na nich jednolity sposób wynagradzania pielęgniarek za realizację dodatkowych programów profilaktycznych, takich jak ChUK czy "Moje Zdrowie". NIPiP próbowała przeforsować stosowne zapisy w koszyku świadczeń, ale ostatecznie i tak decyzja będzie leżała po stronie pracodawców, czyli przychodni. Mam nadzieję, że z czasem potencjał pielęgniarek i położnych w POZ będzie w końcu w pełni wykorzystywany i dodatkowo nagrodzony - mówi Mariola Łodzińska.

Joanna Zabielska-Cieciuch podkreśla, że program „Moje Zdrowie” to dla pielęgniarki czy położnej nie tylko powinna być szansa na gratyfikację finansową, ale i szansa na realne wykorzystywanie posiadanych przez nie kompetencji. Oczywiście przekazywanie sobie kompetencji to proces, którego medycy dopiero uczą.

- Znam przecież takie przychodnie, gdzie pielęgniarki tylko odbierają telefony, podłączają elektrody do EKG i robią zastrzyki. Tymczasem pielęgniarki mają dziś naprawdę szerokie kompetencje. W mojej ocenie pielęgniarki i położne, które realizują „Moje Zdrowie”, powinny otrzymywać dodatkowe wynagrodzenie – w zależności od zakresu zadań, jakie wykonują. Świadczenia w jego ramach są na tyle dobrze wycenione, że przychodnie mają na to środki. Jeśli lekarze rodzinni sądzą, że bez dodatkowej gratyfikacji personel pielęgniarski sam zaangażuje się w „Moje Zdrowie”, to nie wykorzystamy w pełni potencjału tego programu - podkreśla lekarka rodzinna.