Sejm dał zielone światło do ratyfikacji umowy z MTK. Co to oznacza?

• Sejm przyjął ustawę umożliwiającą ratyfikację umowy z Międzynarodowym Trybunałem Karnym, pozwalającą na odbywanie w Polsce kar więzienia orzeczonych przez MTK.
• Umowa dotyczy skazanych niezależnie od ich obywatelstwa i wprowadza mechanizmy zabezpieczające interesy Polski.
• Ustawa została przyjęta większością głosów i trafi teraz do Senatu.

Za uchwaleniem ustawy głosowało 417 posłów, 22 było przeciw, a trzech wstrzymało się od głosu. Teraz ustawa trafi do Senatu. Przeciw byli parlamentarzyści z Konfederacji oraz kół Republikanie i Konfederacja RP; wstrzymała się trójka posłów z klubu PiS, w tym m.in. był minister sprawiedliwości Zbigniew Ziobro.

Zgodnie z umową zawartą z Międzynarodowym Trybunałem Karnym, wykonaniu w Polsce będą mogły podlegać wyroki MTK wydane w stosunku do skazanych niezależnie od ich obywatelstwa, w tym niebędących obywatelami RP lub nieposiadających stałego miejsca pobytu na jej terytorium.

Jak czytamy w uzasadnieniu do ustawy, umowa z MTK w sposób szczegółowy reguluje kwestie praktyczne związane z wykonywaniem kar orzeczonych przez Trybunał, np. stawiennictwo osoby przed MTK, działania w sytuacji ucieczki osoby skazanej i procedurę wydalenia osoby po odbyciu kary. Jednocześnie wprowadza dwupoziomowy mechanizm zgody na przejęcie skazanych, co pozwoli Polsce odmówić wykonania wyroku, jeśli byłoby to sprzeczne z prawem krajowym lub zagrażałoby bezpieczeństwu państwa.

W 2004 r. minister sprawiedliwości wyraził gotowość Polski do przyjmowania do odbywania kary pozbawienia wolności osób skazanych przez MTK, ale pod warunkiem, że są obywatelami polskimi. Stanowisko to zostało wycofane 4 stycznia 2024 r., a minister sprawiedliwości zadeklarował gotowość RP do przyjmowania do odbywania kary pozbawienia wolności osób skazanych przez MTK niezależnie od ich obywatelstwa. Jednak, by osoby skazane przez MTK mogły odbywać karę w Polsce, konieczne było zawarcie dwustronnej umowy. Umowa została zawarta 3 grudnia 2024 r. w Hadze, musi jednak zostać jeszcze ratyfikowana.

Dotychczas umowy międzynarodowe o wykonywaniu wyroków MTK zostały zawarte przez Trybunał Haski z 15 państwami. Są to: Republika Argentyńska, Republika Austrii, Królestwo Belgii, Królestwo Danii, Republika Finlandii, Republika Francuska, Gruzja, Królestwo Hiszpanii, Republika Kolumbii, Republika Mali, Królestwo Norwegii, Republika Serbii, Republika Słowenii, Królestwo Szwecji oraz Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej.

Aktualnie - jak czytamy w uzasadnieniu do ustawy - MTK dąży do zawarcia umów o wykonywaniu jego wyroków z państwami z regionów geograficznych, z których mogą pochodzić potencjalni skazani. MTK, m.in. z powodu toczącej się wojny w Ukrainie, zwrócił się z propozycją zawarcia umowy dwustronnej nie tylko do Polski, ale także Republiki Łotewskiej, Republiki Czeskiej i Republiki Słowackiej.

Międzynarodowy Trybunał Karny z siedzibą w Hadze (tzw. Trybunał Haski) jest stałym sądem międzynarodowym powołanym do sądzenia osób fizycznych oskarżanych o popełnienie najpoważniejszych zbrodni międzynarodowych, do których należą zbrodnia ludobójstwa, zbrodnia agresji, zbrodnie przeciwko ludzkości i zbrodnie wojenne.