Tą ulicą spacerował każdy z nas! Krupówki nie trafią do rejestru zabytków, co to oznacza?

• Decyzja: Krupówki nie trafią do wojewódzkiego rejestru zabytków, ale lokalne przepisy zapewniają ich ochronę.
• Obszar chroniony jest przez Park Kulturowy, gminną ewidencję zabytków oraz plany miejscowe, które mogą zostać wzmocnione.
• Wojewódzki konserwator zabytków wskazuje, że obecny układ ulicy nie zachował historycznej struktury urbanistycznej.
• Zakopiański urząd miasta planuje odwołanie się od decyzji, więc przyszłość Krupówek może się jeszcze zmienić.
• Bądź na bieżąco! Wejdź na stronę główną RMF24.pl

Jan Kozakowski, rzecznik Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Krakowie, przekazał, że Krupówki nie zostaną wpisane do wojewódzkiego rejestru zabytków. Decyzja ta wzbudziła niemałe emocje zarówno wśród mieszkańców Zakopanego, jak i miłośników górskiego miasta. Jednak jak zapewnia Kozakowski, ochrona tej wyjątkowej ulicy jest zapewniona przez lokalne przepisy.

W praktyce oznacza to, że Krupówki podlegają ochronie poprzez Park Kulturowy, gminną ewidencję zabytków oraz zapisy planów miejscowych, które - jak podkreśla rzecznik - można w przyszłości jeszcze wzmocnić.

Za odrzuceniem wniosku o wpis Krupówek do rejestru przemawiało kilka argumentów. Małopolski wojewódzki konserwator zabytków, Katarzyna Urbańska, wskazała, że obszar ten nigdy nie tworzył historycznego układu urbanistycznego, a obecny wygląd ulicy znacząco odbiega od pierwotnej struktury przestrzennej oraz estetycznej. Mimo to, na Krupówkach znajdują się budynki objęte indywidualną ochroną konserwatorską, a cały teren od 2015 roku jest chroniony przepisami Parku Kulturowego.

Małopolska wojewódzka konserwator zabytków sugeruje, by dla skuteczniejszej ochrony utworzyć strefę ochrony konserwatorskiej w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego. "Utworzenie strefy ochrony konserwatorskiej w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, w której będą obowiązywać określone zasady, jak np. zachowanie bryły i gabarytów istniejących budynków objętych ochroną konserwatorską czy zachowanie zależności wysokościowych, stanowiłoby realne podstawy do ochrony tego obszaru" - przekazał w piśmie przesłanym PAP rzecznik wojewódzkiego konserwatora.

Krupówki są objęte ochroną jako część Parku Kulturowego oraz znajdują się w gminnej ewidencji zabytków jako "Historyczny układ urbanistyczny części Miasta Zakopane w granicach Parku Kulturowego obszaru ul. Krupówki". Oznacza to, że wszelkie działania inwestycyjne, remontowe czy modernizacyjne na tym obszarze podlegają ścisłej kontroli i muszą być zgodne z wytycznymi konserwatorskimi.

Dla ochrony parku przeprowadzono szczegółową ocenę wartości architektonicznych i krajobrazowych. Władze Zakopanego prowadziły rozmowy z Małopolskim Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków o wprowadzeniu dodatkowych zabezpieczeń w planach miejscowych. Na razie jednak nie zostały one zrealizowane. W praktyce ochrona wynikająca z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego może mieć rangę równą wpisowi do rejestru zabytków, ale decyzje w tej sprawie należą do władz gminy.

Postępowanie administracyjne w sprawie wpisu do rejestru zabytków historycznego układu urbanistycznego ul. Krupówki rozpoczęło się w 2023 roku. Inicjatorem był Miejski Konserwator Zabytków w Zakopanem. Narodowy Instytut Dziedzictwa wydał opinię, z której wynika, że obszar Krupówek jest zróżnicowany pod względem wartości zabytkowych, a optymalną formą ochrony są zapisy planistyczne oraz koncepcja parku kulturowego.

Wojewódzki konserwator zabytków podkreśla, że strefa ochrony konserwatorskiej w planie miejscowym umożliwiłaby zachowanie brył historycznych budynków, odpowiednie kształtowanie nowych obiektów oraz stosowanie detalu regionalnego. "Ochrona w planie ma rangę równą wpisowi do rejestru zabytków, ale decyzje w tej sprawie należą do władz gminy" - dodaje rzecznik.

Zakopiański urząd miasta zapowiedział już, że zamierza odwołać się od decyzji konserwatora. Czy Krupówki doczekają się jeszcze silniejszej ochrony? Czas pokaże. Pewne jest jedno: najsłynniejsza ulica Zakopanego wciąż pozostaje pod czujnym okiem konserwatorów, a jej przyszłość zależy od dalszych decyzji samorządu i wojewódzkich urzędników.