Telemonitoring pacjentów kardiologicznych. Personalne aparaty EKG od dawna nie są gadżetami

• U pacjentów z podejrzeniem choroby serca możliwe jest prowadzenie zdalnej diagnostyki elektrokardiograficznej
• Po rozpoznaniu choroby kardiologicznej, np. niewydolności serca, przydatny jest długoterminowy telemonitoring EKG, dzięki któremu sprawowana jest zdalna opieka i nadzorowanie przebiegu leczenia
• Pacjenci mają małą świadomość istnienia zdalnej opieki i diagnostyki kardiologicznej wykorzystującej personalne aparaty EKG - ocenia dr Kinga Gościńska-Bis z Kliniki Elektrokardiologii i Niewydolności Serca SUM.
• Monitoring pacjenta kardiologicznego nie jest refundowany, jest natomiast dostępny komercyjnie na platformach telemedycznych
• Platformy telemedyczne umożliwiają także zdalne prowadzenie konsultacji np. między lekarzami POZ i specjalistami w dz. kardiologii. To rozwiązanie może być wykorzystane w opiece koordynowanej

Personalny aparat EKG można nosić w kieszeni

O możliwościach zastosowania rozwiązań telemedycznych w diagnozowaniu i monitorowaniu pacjentów kardiologicznych rozmawiamy z dr Kingą Gościńską-Bis z Kliniki Elektrokardiologii i Niewydolności Serca Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach, i Marią Wiszniewską, prezesem zarządu Telemedycyna Polska*.

Piotr Wróbel, Rynek Zdrowia: Kardiologia stała się dziedziną medycyny, która bardzo szeroko wykorzystuje rozwiązania telemedyczne. Z czego to wynika?

Kinga Gościńska-Bis: Telemedycyna bardzo dobrze odpowiada na potrzeby diagnostyki i monitoringu pacjentów kardiologicznych. Obecnie niektóre badania, jak na przykład EKG, można wykonywać w dowolnym miejscu. Pacjent nie musi znajdować się w przychodni czy szpitalu, może przebywać w tym czasie w domu lub poza domem, angażując się w zaplanowane aktywności.

Stało się to możliwe dzięki miniaturyzacji urządzeń i rozwiązaniom mobilnym. Personalny aparat EKG trzymany w dłoniach, czy umieszczany bezpośrednio na klatce piersiowej pacjenta ma niewielkie rozmiary, można go schować w kieszeni lub torebce.

Taki aparat EKG staje się dzisiaj równie ważnym wyposażeniem apteczki domowej jak będący w powszechnym użyciu aparat do mierzenia ciśnienia, pulsoksymetr albo glukometr. Zaletą personalnego, cyfrowego EKG jest też możliwość transmisji zapisu. Badanie może zostać zinterpretowane przez lekarza kardiologa lub inny uprawniony personel praktycznie natychmiast po przesłaniu go na platformę telemedyczną.

Dr n. med. Kinga Gościńska-Bis

Te rozwiązania spowodowały, że elektrokardiografia, podstawowe badanie diagnostyczne w kardiologii, stało się bardzo proste i możliwe do wykonania samodzielnie przez pacjenta.

Jakie grupy pacjentów kardiologicznych uzyskują szczególną korzyść dzięki rozwiązaniom telemedycznym?

K.G-B: Zdalna diagnostyka elektrokardiograficzna u pacjenta z podejrzeniem choroby serca umożliwia przede wszystkim poszukiwanie i rejestrowanie zaburzeń rytmu, zaburzeń przewodzenia czy przyczyn omdleń o nieznanym pochodzeniu. Z kolei u pacjentów z już rozpoznaną chorobą serca, np. z niewydolnością serca, przydatny jest długoterminowy telemonitoring EKG, dzięki któremu sprawowana jest zdalna opieka i nadzorowanie przebiegu leczenia.

Zdalny telemonitoring pacjenta kardiologicznego

Telemonitoring stosowany jest również u pacjentów z implantowanymi urządzeniami wszczepialnymi: rejestratorami zdarzeń, stymulatorami serca, kardiowerterami-defibrylatorami. Zdalna kontrola tych urządzeń pozwala na wcześniejsze wykrycie objawów nadchodzących zdarzeń medycznych, co umożliwia wyprzedzającą interwencję nim dojdzie do stanu zagrożenia zdrowia lub życia, pozwala też na ograniczenie wizyt stacjonarnych w specjalistycznych ośrodkach.

Maria Wiszniewska: Na platformie telemedycznej Telemedycyny Polskiej wspieramy w diagnostyce i monitorowaniu pacjentów indywidualnych, ale przede wszystkim odbiorcami naszych usług są podmioty medyczne, które zmagają się z wyzwaniami kadrowymi wynikającymi z braku dostępnych w wystarczającej liczbie specjalistów kardiologów.

Zdalnie wykonujemy opis badania np. EKG lub holtera dla pacjenta indywidualnego, lub podmiotu medycznego znajdującego się w dowolnym miejscu w Polsce.

Maria Wiszniewska, Prezes Zarządu, Telemedycyna Polska

Jakie możliwości daje zatem obecnie telemedycyna w codziennej podstawowej praktyce w zakresie diagnostyki i monitorowania pacjenta?

K.G-B.: Pacjent może otrzymać rejestrator EKG ze zdalną transmisją na określony czas - na zasadzie wielodniowego badania holterowskiego. Niektóre rejestratory pozwalają na zapis EKG w sposób ciągły nawet do 30 dni.

Może też być stosowany tzw. event holter, czyli holter zdarzeniowy, w którym zapis EKG uruchamiany jest przez pacjenta. Tak wykonane badanie ma dużą wartość diagnostyczną, gdyż pozwala zarejestrować elektrokardiogram dokładnie w chwili wystąpienia objawów.

Przedstawię na przykładzie z praktyki jak się to odbywa. W szpitalu w którym pracuję realizujemy program zdalnej diagnostyki nad pacjentami po zabiegu kardiochirurgicznym, oparty o monitoring EKG w trybie event holter. Pacjentka otrzymała certyfikowane medycznie mobilne urządzenie EKG i zainstalowała aplikację mobilną na swoim smartfonie. Gdy poczuła kołatanie serca, wykonała badanie EKG. Miała właściwe narzędzie pod ręką, mogła wykonać badanie w momencie, gdy zaistniała do tego rzeczywista potrzeba i jednocześnie największa szansa na wykrycie problemu. W ten sposób zdiagnozowano u niej arytmię - migotanie przedsionków.

Konsultacje telemedyczne między lekarzami POZ i kardiologami. Wspólne analizowanie wyników

MW: Zdalny monitoring pacjenta przewlekle chorego kardiologicznie za pomocą personalnych aparatów EKG nie jest refundowany. Jest to natomiast usługa dostępna komercyjnie.

Jej obecny koszt, jaki można określić w oparciu o ceny na rynkowe, zależy od dostawcy i abonamentu. 

Niezmiernie istotną sprawą wartą w tym miejscu podkreślenia jest fakt, że zdalną diagnostykę i monitorowanie na platformie Telemedycyna Polska możemy zaproponować pacjentom w sposób całkowicie zdalny, nawet bez konieczności wychodzenia z domu.

Urządzenie i badanie mogą być zamówione zdalnie przez stronę internetową lub telefonicznie i dostarczone bezpośrednio do domu pacjenta lub we wskazane miejsce. Pacjent uzyska zdalne przeszkolenie z właściwego podłączenia urządzenia, a po wykonaniu badania urządzenie będzie odebrane od pacjenta. Opis badania może być dostarczony także w sposób zdalny (elektronicznie lub w wersji papierowej), bez konieczności osobistej obecności w placówce medycznej.

K.G-B: Możliwości wykorzystania telemonitoringu nie dotyczą tylko pacjentów kardiologicznych. W innych dziedzinach, takich jak np. psychiatria i onkologia stosowane są leki, których działaniem niepożądanym są arytmie. Wówczas częsta, długoterminowa kontrola EKG zapewnia choremu bezpieczeństwo. Teleopieka jest niezwykle przydatna u osób starszych, mniej mobilnych, z niepełnosprawnością, gorszym dostępem do stacjonarnych placówek medycznych.

Pacjenci mają małą świadomość istnienia usługi zdalnej opieki i diagnostyki kardiologicznej, i jak sądzę mało wiedzą o niej także lekarze, zwłaszcza innych specjalności niż kardiologia, a przecież wskazań do zdalnego monitorowania jest bardzo wiele, np. u pacjentów po zabiegach takich jak ablacja, operacje kardiochirurgiczne, z niewydolnością serca lub z arytmiami w trakcie leczenia farmakologicznego.

Ale to lekarze często są entuzjastami rozwiązań telemedycznych. Telemedycyna mocno wsparła lekarzy POZ w tak ważnym elemencie opieki koordynowanej jak konsultacje ze specjalistami, na które lekarze otrzymali środki w ramach tzw. budżetu powierzonego.

K.G-B: Usługi zdalnej diagnostyki kardiologicznej są dostępne dla lekarzy z poradni POZ i gabinetów AOS. Dzięki platformom telemedycznym możliwe jest wykonywanie zdalnych opisów przez specjalistę nawet z odległego geograficznie miejsca, a następnie pobieranie wyników badań przez innych lekarzy.

Platformy telemedyczne mogą służyć także do prowadzenia telekonsultacji, które nie polegają tylko na połączeniu głosowym czy wideopołączeniu z omówieniem przekazanych już wcześniej wyników badań. Zarówno lekarz, który prosi o konsultację, czyli np. lekarz podstawowej opieki zdrowotnej jak i kardiolog konsultujący mogą w tym samym czasie przeglądać dokumentację pacjenta. To daje możliwość wspólnego analizowania wyników badania np. holtera EKG czy holtera ciśnieniowego pokazującego zaburzenie rytmu serca bądź niewłaściwy profil dobowy ciśnienia tętniczego.

Takie rozwiązanie oszczędza czas lekarzy, gdyż konsultacje czy opisywanie badań nie wymagają ich przyjazdu do przychodni. Ułatwia to znalezienie lekarza specjalisty, który udzieli konsultacji w POZ. Warunkiem jest tu posiadanie przez POZ dostępu do platformy telemedycznej i odpowiedniego oprogramowania.

Transmisja danych oparta o certyfikowane platformy cyfrowe zapewnia wymaganą jakość i bezpieczeństwo. Dotyczy to także danych przekazywanych przez certyfikowane, personalne urządzenia medyczne posiadane przez pacjentów kardiologicznych.

Opieka poszpitalna. Tu telemedycyna może być nieocenionym wsparciem

MW: Ambicją Telemedycyny Polskiej jest być partnerem pacjentów i placówek medycznych w zdalnej diagnostyce i monitorowaniu pacjentów kardiologicznych na terenie całej Polski.

W jakim zakresie i obszarach potencjał telemedycyny można lepiej wykorzystać?

K.G-B.: Jednym z takich obszarów jest z pewnością opieka poszpitalna.

Obecnie wykonujemy bardzo skomplikowane zabiegi, leczymy skutecznie zawał i niewydolność serca, arytmie, wady serca, ratujemy życie chorym, których rokowanie jeszcze do niedawna określano jako bardzo poważne. Często jednak po wypisie ze szpitala pacjent czuje się zagubiony, ma problemy z przestrzeganiem zaleceń i samokontrolą, obawia się powrotu do normalnej aktywności. Jest to także czas, w którym często konieczna jest modyfikacja leczenia, mogą się pojawić powikłania po zabiegu.

Tu telemedycyna może być nieocenionym wsparciem zarówno dla pacjenta jak i lekarza prowadzącego.
***

Artykuł powstał we współpracy z Telemedycyną Polską.

*Telemedycyna Polska jest zarejestrowanym podmiotem leczniczym, prowadzącym telekonsultacje i telemonitoring. Za wysoki poziom wdrożenia usług telemedycznych podmiot otrzymał wyróżnienie w plebiscycie Liderów eZdrowia 2019 przyznane przez Ministerstwo Zdrowia oraz Dziennik Gazetę Prawną.

Materiał chroniony prawem autorskim - zasady przedruków określa regulamin.