W piorunującym tempie dewastuje wątrobę. Pierwsze objawy są niewinne

• WZW A objawia się osłabieniem, żółtaczką i bólem brzucha.
• Zakażenia WZW A w Polsce wzrosły do 116 przypadków w 2025 r.
• Szczepienia i higiena są kluczowe w zapobieganiu WZW A.

Jak przebiega WZW A?

Wirusowe zapalenie wątroby typu A (WZW A), potocznie określane jako "żółtaczka pokarmowa", "żółtaczka typu A", to choroba wywoływana przez wirus zapalenia wątroby typu A (hepatitis A virus - HAV) z rodziny Picornaviridae. Każda osoba nieuodporniona może ulec zakażeniu.

Przebieg kliniczny wirusowego zapalenia wątroby typu A zależy w dużym stopniu od wieku chorego, bo ciężkość przebiegu choroby wzrasta wraz z wiekiem. Zachorowania u dzieci przebiegają zwykle bezobjawowo lub skąpoobjawowo, osoby dorosłe chorują na ogół pełnoobjawowo.

Ze względu na cięższy przebieg u dorosłych WZW typu A jest szczególnie groźne dla kobiet w ciąży, osób w podeszłym wieku oraz chorych na przewlekłą chorobę wątroby. W tych ostatnich przypadkach choroba może przybrać postać piorunującą charakteryzującą się poważnym przebiegiem, a nawet wysoką śmiertelnością. Po przebyciu WZW typu A nie stwierdza się przewlekłego zapalenia, marskości i raka pierwotnego wątroby.

Choroba (przede wszystkim u osób dorosłych) charakteryzuje się nagłym początkiem i wyraźnymi objawami, takimi jak:

• objawy grypopodobne (w pierwszym okresie),
• objawy ze strony układu pokarmowego: odbijanie, zgaga, nudności,
• wzdęcia, uczucie wczesnej sytości,
• ciemny mocz, blade stolce, żółtaczka (zażółcenie skóry, białkówek oczu, błon śluzowych).

Leczenie WZW typu A jest wyłącznie objawowe. WZW typu A nie przechodzi w przewlekłe zapalenie wątroby, jednak powrót chorego do pełnej aktywności może trwać kilka miesięcy (zwykle do 2 miesięcy, niekiedy do pół roku), a chory z objawami zwykle wymaga diagnostyki w warunkach szpitalnych.

Do 1978 roku Polska była krajem endemiczności wysokiej (średnio 50-58 tys. zachorowań rocznie). W kolejnych latach stopniowo następowała poprawa sytuacji epidemiologicznej, a od 1997 roku Polska należy do krajów o niskiej endemiczności.

Wg dostępnych danych statystycznych, opracowanych przez NIZP-PZH PIB, do końca lutego 2025 r. odnotowano w Polsce 116 przypadków zachorowań. W całym roku 2024 zarejestrowano w sumie 319 zachorowań a w 2023 r. – 209.

Zakażenie HAV jest na całym świecie przyczyną 1,4 mln przypadków ostrego WZW A rocznie. Choroba ta występuje endemicznie na całym świecie, szczególnie na obszarach o złym stanie sanitarnym i higienicznym. 

Ludzie są jedynym rezerwuarem wirusa HAV, który przenoszony jest głównie drogą pokarmową, jak też drogą zakażeń typu kałowo-doustnych (tzw. choroba brudnych rąk).

GIS ostrzega - tak dochodzi do zakażenia WZW A

Do zakażenia WZW A może dojść przez:

• kontakt bezpośredni z zakażonym człowiekiem (np. przeniesienie wirusa poprzez nieumyte ręce po wyjściu z toalety),
• kontakty seksualne, zwłaszcza analne, z osobą zakażoną lub chorą,
• poprzez spożycie skażonego pożywienia (np. nieumytych owoców i warzyw, owoców morza, produktów niepoddanych odpowiedniej obróbce) i skażonej wody. 

Aby zapobiegać występowaniu chorób przenoszonych drogą pokarmową, w tym WZW A, zawsze należy przestrzegać tzw. 5 kroków do bezpiecznej żywności (zalecenia WHO):

• Utrzymuj czystość.
• Oddzielaj żywność surową od ugotowanej.
• Gotuj dokładnie.
• Utrzymuj żywność w odpowiedniej temperaturze.
• Używaj bezpiecznej wody i żywności.

Najlepszym sposobem zapobiegania zachorowaniu na wirusowe zapalenie wątroby typu A są szczepienia ochronne. Odporność po szczepieniu jest długotrwała (ok. 20 lat). Skuteczność szczepień przeciwko WZW A jest wysoka i dotyczy zarówno profilaktyki przed-, jak i poekspozycyjnej.

Materiał chroniony prawem autorskim - zasady przedruków określa regulamin.