Za co masz punkty karne? To teraz pożałujesz. Zmiany przyjęte

Nowe przepisy i kary dla kierowców przyjęte. Jakie zmiany wchodzą w życie?

Jeśli ktoś myśli, że rząd zapomniał o kierowcach, to już niebawem mocno się zdziwi. Nowelizacja ustawy Prawo o ruchu drogowym została przyjęta przez Senat. Pakiet przepisów jest szeroki i obejmuje nie tylko ostrzejsze sankcje, ale również obowiązki czy ułatwienia.

Zmiany przewidują m.in. przesunięcie granicy wieku pozwalającej uzyskać prawo jazdy. Jednocześnie rząd nakłada na kierowców (młodych wiekiem i stażem) masę ograniczeń. Z kolei "starzy" kierowcy bardziej boją się punktów karnych niż mandatów, dlatego ostrzejsze przepisy uderzą w ten czuły punkt. Co to oznacza w praktyce?

Nowe wykroczenie, za które zabiorą prawo jazdy na miejscu

Aktualnie kierowca straci prawo jazdy "na miejscu", jeśli np. kieruje po pijaku – taki wyczyn jest traktowany jako przestępstwo i nie ma dyskusji. Kodeks drogowy z kolei uwzględnia dwa wykroczenia skutkujące natychmiastowym zatrzymaniem prawa jazdy. Art. 135 przewiduje utratę prawka za:

• kierowaniu pojazdem z prędkością przekraczającą dopuszczalną o więcej niż 50 km/h na obszarze zabudowanym, czyli tzw. +50 km/h
• przewożeniu osób w liczbie przekraczającej o ponad 2 osoby liczbę miejsc określoną w dowodzie rejestracyjnym (pozwoleniu czasowym) lub wynikającą z konstrukcyjnego przeznaczenia pojazdu niepodlegającego rejestracji.

W przyjętej przez Senat nowelizacji Ministerstwo Infrastruktury zaostrza przepisy dotyczące zatrzymania prawa jazdy na 3 miesiące i dodaje kolejny powód karania zmotoryzowanych. W myśl nowych reguł kierowca, który przekroczy prędkość o więcej niż 50 km/h poza obszarem zabudowanym na drodze jednojezdniowej dwukierunkowej straci prawo jazdy. W praktyce oznacza to, że rozszerzenie zasad zatrzymania prawa jazdy może aż 80 proc. kierowców.

– Wyniki badań europejskiego projektu Baseline przeprowadzone przez Instytut Transportu Samochodowego pokazują, że aż 79 proc. polskich kierowców przekracza limity dozwolonych prędkości poza obszarem zabudowanym– mówi dziennik.pl Maria Dąbrowska-Loranc, kierownik Centrum Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego ITS. Ministerstwo wprowadzenie nowej przesłanki do karania kierowców uzasadnia statystykami. Wynika z nich, że do 80 proc. wszystkich wypadków dochodzi na drogach jednojezdniowych dwukierunkowych i to właśnie tam policja odnotowała 87 proc. wszystkich ofiar śmiertelnych.

Nowe przepisy z pewnością sprawią, że dziesiątki tysięcy kierowców straci prawo jazdy. Zwłaszcza, że w ciągu 10 miesięcy 2025 roku policja już zatrzymała 63 818 praw jazdy (wobec 61 284 dokumentów w 2024 r.). Lwią cześć tej liczby – niemal 20 400 przypadków – stanowiły sytuacje, w których kierowca przekroczył prędkość powyżej 50 km/h na obszarze zabudowanym.

Ile masz punktów karnych? Oto nowe zasady dla kierowców

Zmiany w prawie zablokują kierowcom możliwości redukowania punktów za poważne wykroczenia. Automatycznie wzrośnie ryzyko utraty prawa jazdy ze względu na liczbę oczek zebranych na koncie. Z zapowiedzi ministerstwa można spodziewać się przynajmniej trzech sytuacji, w których nie będzie mowy o redukcji punktów:

• Przekroczenie prędkości o ponad 50 km/h – teraz taryfikator za przekroczenie od 51 km/h do ponad 70 km/h przewiduje od 13 do 15 punktów karnych, mandat do 2500 zł; 5 tys. w recydywie;
• Wyprzedzanie na przejściu dla pieszych – dziś 15 punktów karnych i mandat 1500 zł; 3 tys. w recydywie;
• Przejazd na czerwonym świetle – aktualnie grozi za to 15 punktów i mandat 500 zł.

Redukcja 6 punktów karnych na specjalnych kursach WORD będzie możliwa tylko za naruszenia przepisów ruchu drogowego o mniejszej wadze. Lista obejmuje np. niewłaściwe parkowanie czy niewielkie przekroczenie prędkości.

5 lat poczekasz na nowe prawo jazdy

Zaostrzone przepisy przewidują również, że osoba, która wsiądzie za kierownicę mimo czasowego zatrzymania prawa jazdy i złapie ją policja, będzie miała odebrane uprawnienia na stałe. O nowe prawo jazdy będzie można starać się dopiero po 5 latach. Ta sankcja ma wyeliminować z ruchu recydywistów drogowych. A tych jest na pęczki. Z danych drogówki wynika, że wobec ponad 40 000 kierowców sądy orzekły więcej niż jeden zakaz prowadzenia. Ponad 50 osób ma więcej niż 10 zakazów. Rekordzista miał ich 23, z czego 6 dożywotnich. Tylko w 2025 roku policja zatrzymała za kierownicą 13 829 osób, wobec których orzeczony był zakaz prowadzenia pojazdów.

Prawo jazdy dla 17-latka. Jakie zasady i ograniczenia?

Zmiana w przepisach przywróci wydawanie prawa jazdy kategorii B osobom, które ukończyły 17 lat (obecnie 18 lat). Przy czym młody kandydat na kierowcę będzie musiał uzyskać pisemną zgodę rodziców lub opiekunów. Po zdobyciu prawa jazdy nieletni poprowadzi samochód wyłącznie na terytorium Polski (do ukończenia 18 lat). Na tym jednak nie koniec ograniczeń.

Przez 6 miesięcy świeżo upieczony 17-letni kierowca będzie mógł prowadzić auto wyłącznie pod nadzorem dorosłego, doświadczonego kierowcy w wieku 25 l. Osoba towarzysząca na prawym fotelu musi mieć najmniej 5-letni staż posiadania prawa jazdy kat. B, w przeszłości nie podlegać zakazowi prowadzenia i za każdym razem musi być w całkowicie trzeźwa. W razie kontroli policjant będzie mógł także zbadać trzeźwość opiekuna.

Kierowca przez 3 lata na okresie próbnym. Kogo dotyczy?

Po wydaniu prawa jazdy kategorii B ruszy okres próbny dla kierowców młodych wiekiem i stażem. W przypadku osoby, która pierwszy raz uzyskała uprawnienia mając ukończone 18 lat potrwa on 2 lata. 17-letni "świeżak" z uprawnianiami to 3-letni okres próbny, jednak nie dłużej niż do ukończenia 20 lat.

Starosta będzie mógł jednak przedłużyć okres próbny na kolejne 2 lata, jeżeli w tym czasie kierowca popełni dwa wykroczenia przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji stwierdzone prawomocnym rozstrzygnięciem. Przy trzecim podejściu o przedłużenie okresu próbnego uprawnienia do kierowania zostaną cofnięte.

Prawo jazdy 17-latka zostanie opisane specjalnym kodem. Dzięki oznakowaniu dokumentów spotkanie z policją podczas jazdy bez opiekuna będzie traktowane jako jazda bez uprawnień. Za takie wykroczenie grozi utrata prawa jazdy, kara od 1500 zł w górę lub nawet areszt. "Młodych" kierowców w okresie próbnym będzie obowiązywał zerowy limit alkoholu (0,0 prom. w organizmie i 0,0 ng/ml środka działającego podobnie do alkoholu).

Masz 13 punktów karnych? Idziesz na płatne szkolenie

Kierowca, który w okresie próbnym przekroczy liczbę 12 punktów karnych będzie miał obowiązek ukończyć praktyczne szkolenie w zakresie zagrożeń w ruchu drogowym (przed upływem 12 miesięcy od dnia popełnienia naruszenia powodującego przekroczenie 12 punktów). W przypadku gdy prawomocne rozstrzygnięcie zapadło po upływie 9 miesięcy od dnia popełnienia naruszenia powodującego przekroczenie 12 punktów, kurs trzeba ukończyć przed upływem 3 miesięcy od daty uprawomocnienia się tego rozstrzygnięcia.

Z nowych przepisów wynika, że taki kurs ma trwać 1 godzinę. Cenę ustalono na sztywno i kierowca będzie musiał zapłacić 300 zł. Program szkolenia prowadzonego m.in. na płycie poślizgowej obejmuje następujące zadania:

1. Jazdę w zakręcie z różnymi prędkościami z:

• Włączonym systemem stabilizacji toru jazdy czyli ESP. Kilka przejazdów zaczynając od prędkości 20 km/h z jednoczesnym zwiększaniem prędkości do takiego poziomu, w którym panowanie nad pojazdem jest utrudnione,
• Wyłączonym (nieaktywnym) ESP. Kilka przejazdów zaczynając od prędkości 20 km/h z jednoczesnym zwiększaniem prędkości do takiego poziomu, w którym panowanie nad pojazdem jest utrudnione.

W tych ćwiczeniach kierowca ma sobie uświadomić jak trudne może być utrzymanie toru jazdy w zakręcie. Instruktor ma wskazać na niebezpieczeństwo wynikające z nadmiernej prędkości na łuku, przecenienia umiejętności osoby za kierownicą oraz możliwości pojazdu. Zwraca się również uwagę na istnienie granicy efektywnego działania ESP oraz skutki, jakie powstają przy jej przekroczeniu.

2. Hamowanie awaryjne na wprost pojazdem z włączonym układem ABS. Próby podczas jazdy z prędkością: 30 km/h, 40 km/h i 50 km/h;

3. Hamowanie awaryjne w zakręcie podczas jazdy pojazdem z włączonym ABS z prędkością: 30 km/h, 40 km/h i 50 km/h.

Zmiana zasad na hulajnodze elektrycznej i rowerze. Kto musi jeździć w kasku?

Nowelizacja rozszerza obowiązek używania kasków przez kierującego rowerem, hulajnogą elektryczną, urządzeniem transportu osobistego w odniesieniu do osób, które nie ukończyły 16 roku życia. Do tego obowiązek zakładania w kasku będzie dotyczył dziecka w wieku do 7 lat przewożonego rowerem na dodatkowym siodełku zapewniającym bezpieczną jazdę. Ministerstwo przewidziało jednak wyjątki.

– Niezależnie od powyższego obowiązku tego nie będzie stosowało się do kierującego rowerem, hulajnogą elektryczną, urządzeniem transportu osobistego, który nie ukończył 16 roku życia, jeżeli jazda tym pojazdem odbywa się pod opieką rodzica lub opiekuna prawnego – wyjaśnia resort.

Skąd ta zmiana? Zdaniem MI nieletni w towarzystwie rodzica lub opiekuna prawnego zachowuje się zdecydowanie mniej ryzykownie, zachowuje większą ostrożność oraz korzysta ze wskazówek osoby dorosłej. To ma uzasadniać wprowadzenie ww. odstępstwa od korzystania z kasku ochronnego.

Jaki jest mandat za brak kasku na rowerze lub hulajnodze elektrycznej?

Za naruszenie obowiązku korzystania z kasku ochronnego przewidziano kary. Z dokumentu wynika, że mandat od 20 do 100 zł będzie musiał zapłacić rodzic lub opiekun. W znowelizowanym kodeksie drogowym mówi o tym nowy art. 89a:

• § 1. Kto, mając obowiązek opieki lub nadzoru nad osobą, która nie ukończyła 16 roku życia, dopuszcza do kierowania przez nią rowerem, hulajnogą elektryczną lub urządzeniem transportu osobistego, jeżeli osoba ta wbrew obowiązkowi nie używa kasku ochronnego odpowiadającego właściwym warunkom technicznym, podlega karze grzywny do 100 złotych;
• § 2. Tej samej karze podlega ten, kto mając obowiązek opieki lub nadzoru nad osobą, która nie ukończyła 17 roku życia, dopuszcza do przewożenia przez nią na rowerze dziecka w wieku do lat 7 nieumieszczonego na dodatkowym siodełku zapewniającym bezpieczną jazdę lub bez kasku ochronnego odpowiadającego właściwym warunkom technicznym.

Kiedy nowe przepisy dla kierowców wejdą w życie?

Senat przyjął już nowe przepisy. Ostatnim ogniwem jest prezydent Karol Nawrocki – jeśli podpisze ten dokument, wtedy wszystko pójdzie szybko. Nowe rozwiązania wejdą w życie po 3 miesiącach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw. Obowiązek używania kasków przez dzieci do 16. roku życia zacznie obowiązywać po 6 miesiącach od ogłoszenia.