Zmiany w zasiłkach pogrzebowych. Nowe, prostsze zasady. Pomoże ZUS

• MRPiPS przygotowało projekt nowelizacji rozporządzenia dotyczący zasiłku pogrzebowego
• Zmiana przepisów ma związek z wprowadzeniem ustawy deregulacyjnej o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
• Uszczegółowiono zasady określające dopuszczalność pośrednictwa zakładów pogrzebowych w składaniu wniosków w sprawie przyznania zasiłku pogrzebowego
• Udostępniono także możliwość składania wniosku o zasiłek pogrzebowy przez zakład pogrzebowy w formie elektronicznej
• Przepisy mają wejść w życie 1 stycznia 2026 roku

Zmiany dotyczące wniosku o zasiłek pogrzebowy

Na etapie konsultacji publicznych znajduje się projekt nowelizacji rozporządzenia MRPiPS w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe. Jak czytamy w OSR, potrzeba nowelizacji wynika przede wszystkim z konieczności dostosowania przepisów rozporządzenia do zmian wprowadzonych zmienioną ustawą o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, która stanowi realizację propozycji deregulacyjnej.

Ustawa ta wprowadziła regulacje dotyczące pośrednictwa zakładów pogrzebowych przy składaniu wniosków o zasiłek pogrzebowy. W związku z tym konieczne jest uszczegółowienie tych regulacji na poziomie aktu wykonawczego.

Obecnie procedury związane z uzyskaniem zasiłku pogrzebowego są postrzegane jako czasochłonne dla obywateli i zakładów pogrzebowych m.in. z uwagi na:

• brak możliwości złożenia kompletnego wniosku o zasiłek pogrzebowy w formie elektronicznej (wymagane są oryginały dokumentów),
• w przypadku pośrednictwa zakładów pogrzebowych – brak możliwości składania wniosków elektronicznie,
• konieczność składania dodatkowych dokumentów w celu ustalenia uprawnień do zasiłku pogrzebowego.

Dlatego też – jak zaznacza projektodawca - uszczegółowiono zasady określające dopuszczalność pośrednictwa zakładów pogrzebowych w składaniu wniosków w sprawie przyznania zasiłku pogrzebowego, a także udostępniono możliwość składania wniosku o zasiłek pogrzebowy przez zakład pogrzebowy w formie elektronicznej. W związku z tym możliwe są następujące sytuacje:

• wniosek o zasiłek pogrzebowy w imieniu osoby uprawnionej będzie zgłaszany w ZUS za pośrednictwem zakładu pogrzebowego – dotyczy to przypadku, gdy zakład pogrzebowy jest upoważniony z mocy ustawy do złożenia tego wniosku (podpisanego przez osobę uprawnioną) do ZUS, ale upoważnienie nie obejmuje wypłaty zasiłku na rzecz tego zakładu pogrzebowego. Wówczas wypłata świadczenia jest dokonywana na rzecz osoby uprawnionej,
• wniosek o zasiłek pogrzebowy będzie zgłaszany w ZUS za pośrednictwem zakładu pogrzebowego, który jest jednocześnie upoważniony przez osobę uprawnioną, do wypłaty zasiłku pogrzebowego w całości lub w części, zgodnie z wnioskiem, na rachunek bankowy tego zakładu pogrzebowego – wówczas zasiłek pogrzebowy zostanie wypłacony w całości zakładowi pogrzebowemu albo w części zakładowi pogrzebowemu i w części osobie uprawnionej. 

Najważniejsze zmiany objęte nowelizacją

Ponadto w OSR uwzględniono także najważniejsze zmiany, które dotyczą:

• umożliwienia dołączania załączników w formie elektronicznej – do wniosku o zasiłek pogrzebowy składanego w formie elektronicznej dołącza się elektroniczne kopie dokumentów (np. skany rachunków poniesionych kosztów pogrzebu). Będą one równoważne pod względem skutków prawnych dokumentom złożonym w formie pisemnej. Natomiast jeżeli przedłożony skan dokumentu budziłby wątpliwości ZUS co do jego zgodności z oryginałem dokumentu, wówczas ZUS będzie mógł zobowiązać zainteresowanego do przedłożenia oryginału dokumentu;
• uregulowania normatywnego procedury składania przez zakład pogrzebowy wniosku o zasiłek pogrzebowy w zależności od tego czy zakład ten jest upoważniony do wystąpienia w imieniu osoby zainteresowanej z wnioskiem o zasiłek, czy też upoważnienie obejmuje również wypłatę zasiłku pogrzebowego na rachunek zakładu pogrzebowego. W związku z tym w projekcie zawarto również rozwiązanie dotyczące daty zgłoszenia wniosku o zasiłek pogrzebowy za pośrednictwem zakładu pogrzebowego;
• umożliwienia zakładom pogrzebowym składania wniosków o zasiłek pogrzebowy również w formie elektronicznej, poprzez wykorzystanie profilu informacyjnego utworzonego dla zakładu pogrzebowego w systemie teleinformatycznym udostępnionym przez ZUS;
• zmiany niektórych danych zawartych we wniosku o zasiłek pogrzebowy – z uwagi na umożliwienie ZUS samodzielnego pozyskania informacji i dokumentów, na podstawie których możliwe będzie ustalenie prawa do zasiłku pogrzebowego i jego wypłata. Dzięki projektowanej zmianie np. wskazanie we wniosku danych innego organu rentowego wypłacającego zmarłemu świadczenie oraz numeru tego świadczenia będzie wystarczające do podjęcia przez ZUS dalszych działań w sprawie ustalenia prawa do zasiłku pogrzebowego. Wnioskodawca nie będzie już zobowiązany do dołączenia do wniosku o zasiłek pogrzebowy dokumentu stwierdzającego prawo zmarłego do świadczenia, jeżeli świadczenie to było wypłacane przez inny organ rentowy. Ponadto wniosek będzie zawierał dodatkowe dane związane z pośrednictwem zakładów pogrzebowych we wnioskowaniu o zasiłek pogrzebowy, np. dane zakładu pogrzebowego, upoważnienie do wypłaty zasiłku pogrzebowego na rachunek zakładu pogrzebowego, informację, czy zasiłek pogrzebowy ma być wypłacony zakładowi pogrzebowemu w całości, czy w części;
• ograniczenia obowiązku składania dokumentów załączanych do wniosków o zasiłek pogrzebowy jedynie do przypadków, gdy ZUS nie jest w stanie samodzielnie takich dokumentów pozyskać.

W projekcie rozporządzenia co do zasady odstąpiono np. od konieczności przedkładania przez wnioskodawcę odpisu skróconego aktu zgonu albo odpisu zupełnego aktu urodzenia dziecka z adnotacją, że dziecko urodziło się martwe, gdyż ZUS posiada prawo do pobierania aktów stanu cywilnego za pośrednictwem usług sieciowych.

Zrezygnowano również z:

• konieczności przedkładania zaświadczenia płatnika składek o podleganiu ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym – na rzecz oświadczenia wnioskodawcy o podleganiu przez niego ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, zawartego we wniosku o zasiłek pogrzebowy;
• z konieczności przedkładania dokumentów potwierdzających pokrewieństwo lub powinowactwo zgłaszającego wniosek z osobą zmarłą - jednocześnie, jeżeli ZUS nie będzie w stanie ustalić tych okoliczności, będzie uprawniony do wezwania zainteresowanego do przedłożenia tych dokumentów w terminie nie krótszym niż 14 dni, pod rygorem odmowy wszczęcia postępowania.

Zaproponowano, aby rozporządzenie weszło w życie z dniem 1 stycznia 2026 r., z wyjątkiem § 1 pkt 4 w zakresie § 16b, który wszedłby w życie po upływie 12 miesięcy od dnia ogłoszenia.

Materiał chroniony prawem autorskim - zasady przedruków określa regulamin.