Co się dzieje w ciele przy nadciśnieniu? Sześć skutków, z których nie zdajemy sobie sprawy

• Podwyższone ciśnienie krwi jest jedną z głównych przyczyn zgonów i niepełnosprawności na świecie
• Nadciśnienie nie tylko obciąża tętnice i serce, destrukcyjnie wpływa też na inne narządy, w tym nerki, oczy, mózg
• Punktem granicznym jest wartość 140/90 mm Hg. Od tego momentu mówimy już o nadciśnieniu
• Sprawdź, czy dobrze się odżywiasz. Wypełnij Narodowy Test Żywienia
• Więcej aktualnych wiadomości znajdziesz na stronie głównej Onetu
• Dużo czytania, a mało czasu? Sprawdź skrót artykułu

Skąd bierze się nadciśnienie? Wszystko zaczyna się od tętnic

Śmiało można powiedzieć, że nadciśnienie to "plaga naszych czasów". Zmaga się z nim prawie 1,3 mld ludzi na świecie, 46 proc. nie zdaje sobie sprawy, że ma tę chorobę. Wśród zdiagnozowanych osób tylko jedna na pięć ma nadciśnienie pod kontrolą (dane WHO). W naszym kraju również nie jest wesoło. W Polsce choruje już 11 mln dorosłych, wśród osób 65+ nawet połowa. TU przeczytasz więcej o fali nadciśnienia w Polsce.

Nadciśnienie to naprawdę poważna sprawa. Choć rozwija się powoli, może latami niszczyć organizm — i to po cichu, długo nie dając wyraźnych objawów.

Zaczyna się od tętnic (naczyń, które transportują krew z serca do komórek ciała). Zdrowe tętnice są mocne, elastyczne, a ich wewnętrzna wyściółka jest gładka. Wysokie ciśnienie, czyli nadmierna siła, z jaką krew działa na wewnętrzne ściany tych naczyń, zaczyna je uszkadzać. Jeśli w porę nie opanujemy problemu, stan tętnic będzie się pogarszał, sprzyjając odkładaniu się blaszki miażdżycowej. To nie tylko zmniejsza ich "przepustowość", ale może prowadzić do sztywnienia ścian i utrudnić przepływ krwi. To daje początek destrukcyjnym zmianom w innych narządach naszego ciała.

1. Co się dzieje w ciele przy wysokim ciśnieniu? Tak nadciśnienie niszczy serce

U osób z nadciśnieniem mięsień sercowy musi pracować ciężej, by przepchnąć krew przez sztywne lub zatkane tętnice. Przepracowane serce może stać się większe niż normalnie, mięsień sercowy może zacząć tracić siłę, co z kolei powoduje trudności w prawidłowym krążeniu krwi. Może pojawić się arytmia i ból w klatce piersiowej. Rośnie ryzyko zawału lub niewydolności serca (jeśli pacjent już wcześniej zmagał się z chorobami serca, prawdopodobieństwo tych powikłań jest jeszcze większe).

2. Co się dzieje w ciele przy wysokim ciśnieniu? Uszkodzenie nerek

Szacuje się, że co piąta osoba z nadciśnieniem ma również problemy z nerkami — najważniejszym filtrem naszego organizmu. Wysokie ciśnienie krwi jest główną przyczyną przewlekłej choroby nerek.

Prawidłowe funkcjonowanie tych narządów zależy od sieci maleńkich naczyń krwionośnych (naczyń włosowatych), które rozprowadzają tlen i składniki odżywcze oraz odfiltrowują szkodliwe i zbędne substancje z organizmu. Niestety nadciśnienie sprzyja zatykaniu się tych struktur. Nerki mogą więc mieć problem z usuwaniem zbędnych produktów przemiany materii i płynów (kumulacja płynów w naczyniach krwionośnych może jeszcze bardziej podnosić ciśnienie). Nie można nie wspomnieć też o tym, że uszkodzone naczynia krwionośne w organizmie mogą blokować transport krwi do nerek.

Trzeba też pamiętać, że nerki odgrywają kluczową rolę w utrzymywaniu prawidłowego ciśnienia krwi. Gdy źle się z nimi dzieje, ich zdolność do regulacji ciśnienia krwi spada.

3. Jak nadciśnienie działa na mózg? Udar i otępienie

Nadciśnienie tętnicze uznaje się za główną przyczynę udaru, jego konsekwencją może być trwałe uszkodzenie mózgu, kalectwo, nawet śmierć. Kiedy dojdzie do zablokowania naczyń krwionośnych doprowadzających tlen i substancje odżywcze do mózgu lub ich pęknięcia, komórki mózgowe zaczynają obumierać w ciągu kilku minut. To powoduje udar. Jego objawy zależą od obszaru mózgu, w którym doszło do niedotlenienia.

Redakcja poleca: Jak się czuje człowiek przed udarem? Neurolog o objawach przepowiadających

Skutkiem niedokrwienia mózgu może być również otępienie naczyniopochodne. Objawy zależą od tego, który obszar mózgu został uszkodzony na skutek udaru. Niemniej mogą pojawić się zaburzenia pamięci i koncentracji, spowolnione myślenie, trudności z planowaniem, uczucie dezorientacji, zaburzenia równowagi.

4. Co się dzieje w ciele przy wysokim ciśnieniu? Tak nadciśnienie niszczy oczy

Nadciśnienie może również doprowadzić do uszkodzenia oczu. Najbardziej znanym skutkiem retinopatia nadciśnieniowa. Pierwszym objawem są zwężone tętnice na dnie oka, siatkówka jest coraz gorzej ukrwiona, w końcu dochodzi do jej uszkodzenia. Pacjent widzi gorzej, może dojść do zaburzeń w ostrości widzenia i zniekształcenia obrazu.

Zbyt wysokie ciśnienie krwi może też doprowadzić do uszkodzenia nerwu wzrokowego, który przesyła obrazy do mózgu (neuropatia nadciśnieniowa).

Przeczytaj również: Czego nie robić przy nadciśnieniu? Cztery groźne sytuacje. "Mogą skończyć się nieszczęściem"

5. Co się dzieje w ciele przy wysokim ciśnieniu? Tak nadciśnienie osłabia kości

Wysokie ciśnienie krwi może przyspieszać starzenie się kości i sprzyjać osteoporozie. Jest to również skutek osłabionego dopływu krwi do kości i szpiku kostnego. Naukowcy uważają, że wysokie ciśnienie jest stanem prozapalnym, to zaś może być dużym obciążeniem dla kości i prowadzić do utraty masy kostnej.

Redakcja poleca: Z jakim ciśnieniem dzwonić na pogotowie? Lekarz o dwóch sytuacjach i objawach. "Wtedy trzeba działać szybko"

6. Przy nadciśnieniu cierpią biodra i nogi — tak działa PAD

Skurcze i ból w dolnej części ciała (nogi, biodra) to częsty objaw zwężonych/ przyblokowanych tętnic. Dolegliwość tę nazywa się chorobą tętnic obwodowych (PAD). Pacjenci mówią często o uczuciu ciężkich, słabych, zmęczonych nóg, niektórzy zgłaszają ostry ból, który mija podczas odpoczynku.

Przeczytaj też: Objawy wysokiego cholesterolu, które dostrzeżesz na nogach. Nie lekceważ, to może być PAD!

Początkowo problem może dotyczyć jednej lub obu nóg i pojawiać się w okolicy łydek, ud, niekiedy również pośladka. Objawy pojawiają się podczas chodzenia lub innych aktywności, potem jednak mogą doskwierać również w spoczynku.