Szpitale a cyfryzacja? "70 proc. wdrożeń technologicznych nie kończy się sukcesem"

9 godziny temu 4

Nowe regulacje i środki z KPO mają przyspieszyć cyfryzację szpitali, jednak części placówek nie udało się pozyskać finansowania
Kluczowymi wyzwaniami pozostają cyberbezpieczeństwo, digitalizacja dokumentacji i wdrożenie centralnej e-rejestracji, która w obecnej formie nie przynosi oczekiwanych efektów dla pacjentów
Czynnikiem ograniczającym cyfrową transformację ochrony zdrowia są braki kadrowe, kompetencyjne i finansowe, a eksperci podkreślają, że za bezpieczeństwo danych medycznych powinno odpowiadać państwo

Jak placówki medyczne odnajdują się w cyfrowym świecie?

E-zdrowie i cyfryzacja sektora ochrony zdrowia była jednym z ważniejszych tematów podczas XXI Forum Rynku Zdrowia, które odbyło się w październiku w Warszawie. Jakie wyzwania w sferze zarządzania stawia przed ochroną zdrowia postępująca digitalizacja sektora?

Podczas Forum Rynku Zdrowia wiceminister cyfryzacji Dariusz Standerski poinformował, że na rządzie ma stanąć ustawa o krajowym systemie cyberbezpieczeństwa. Projekt, oprócz dostosowania do aktualnych wymogów dyrektywy UE NIS2, ma na celu, by kluczowe usługi dla państwa i gospodarki oraz usługi cyfrowe działały niezakłócenie poprzez odpowiednie zabezpieczenie systemów informacyjnych, które je obsługują.

Istotnym założeniem projektu jest określenie, kto jest operatorem kluczowym i ważnym, jakie obowiązki mają jednostki o takim statusie. Na nową regulację czekają także dyrektorzy szpitali. Jak placówki powinny się dostosować do nowych przepisów?

- Ponad 320 szpitali otrzyma dofinansowanie w ramach KPO, aby podnieść poziom ucyfrowienia. Jako operator telekomunikacyjny zwróciłbym uwagę na to, że poprawa poziomu cyfryzacji ma cztery wymiary. Pierwszy to wdrożenie sztucznej inteligencji, kolejne to digitalizacja dokumentacji medycznej, rozbudowa już istniejących systemów teleinformatycznych oraz podniesienie poziomu cyberbezpieczeństwa. Ważny jest oczywiście szczególnie ten czwarty wymiar, nie może być przez placówki traktowany po macoszemu. Mamy przykłady dużych cyberataków na szpitale - wskazał Aleksander Biernacki, dyrektor Departamentu Rynku Publicznego w Exatel SA.

Jak zaznaczył, na rynku są już dostępne usługi i rozwiązania, których wdrożenie wspierałoby szpitale w poprawie poziomu cyberbezpieczeństwa.

- W Polsce jest ponad 1000 placówek medycznych, z czego mniej więcej jedna trzecia otrzymała wspomniane finansowanie z KPO. Pytanie, co z resztą placówek - dodał.

Wyzwaniem pozostaje wciąż także przechowywanie dokumentacji medycznej.

- Przykładowo, gdy pacjent umiera, jego dokumentację należy przechowywać jeszcze przez 10 lat, choć realnie placówka rzadko po nią sięga. Ale wymóg przechowywania istnieje. Musimy więc jako operator zwiększyć w tysiącach ilość powierzchni kolokacyjnych, aby na tą potrzebę odpowiedzieć. Aby dane mogły być przekazywane w sposób bezpieczny, zabezpieczone muszą być łącza transmisji danych. Stara infrastruktura nie może być do tego wykorzystywana - mówił Aleksander Biernacki.

Jakie wyzwania osobom zarządzającym szpitalami stwarza cyfrowa rewolucja, której jesteśmy świadkami?

- Wyzwania związane z cyfryzacją stanowią zaledwie kilka procent tego, czym na co dzień zajmuje się menadżer w szpitalu. Zarządzanie szpitalem przypomina zarządzanie pożarem, można starać się ograniczyć szkody, ale to jest żywioł. (...) Obecnie tym, co nas najbardziej interesuje są oczywiście środki z KPO. (...) Jednym z wiodących dziś systemowo tematów pozostaje wdrożenie centralnej e-rejestracji, która jest dla dyrektorów i producentów systemów informatycznych szpitali raczej utrapieniem. Póki co związany z nią efekt dla pacjentów jest iluzoryczny - zwrócił uwagę Sebastian Błaźniak z Nexus Polska.

Jego zdaniem w związku z przekazywaniem szpitalom środków z KPO i mnogością projektów w obszarze cyfryzacji zapanował chaos.

Brak środków i kompetencji barierą cyfrowej transformacji

Przy nawet najbardziej ambitnych planach w zakresie cyberbezpieczeństwa, najsłabszym ogniwem zawsze pozostaje człowiek.

- Szkolimy pracowników. Wiemy, że cyberataki zdarzają się coraz częściej. Jeśli chodzi o cyfryzację i cyberbezpieczeństwo, ważne jest uwzględnienie różnic pokoleniowych pomiędzy pracownikami. W erze digitalizacji starszym należy zapewnić poczucie bezpieczeństwa i komfort pracy. Wymagań w stosunku do menadżerów jest więc bardzo dużo. Musimy stale się uczyć. 70 proc. wdrożeń technologicznych nie kończy się sukcesem, a wynika to głównie z przyczyn ludzkich. Tymczasem na szkolenia personelu brakuje czasu i pieniędzy - zwróciła uwagę Wioletta Śląska-Zyśk, dyrektorka naczelna Warmińsko-Mazurskiego Centrum Chorób Płuc w Olsztynie.

Barierą we wdrażaniu nowych rozwiązań są oczywiście nie tylko ludzkie zasoby, ale też po prostu finansowanie. Dyrektorzy podkreślają, że dziś szpitale otrzymują pieniądze za realizację świadczeń zdrowotnych. Nie są to więc środki znaczone z przeznaczeniem np. na poprawę poziomu cyfryzacji.

- Szpitale nie rywalizują przecież ze sobą o pieniądze na cyberbezpieczeństwo. Nie można więc twierdzić, że placówki, które nie zakwalifikowały się do finansowania w ramach KPO, "przegrały" i powinny się z tym pogodzić. Zapewnienie bezpieczeństwa powinno być domeną państwa, podobnie jak np. zabezpieczenie granic. Obowiązkiem państwa będzie więc zagwarantowanie bezpieczeństwa danych medycznych, szpitali i pacjentów. Dziś nie mamy warunków, aby jako szpitale zabezpieczyć te dane. Możemy sięgnąć po pieniądze (w ramach KPO - przyp. red.), ale kryteria ich utrzymania są dyskusyjne - zauważył Tomasz Kopiec, dyrektor Samodzielnego Publicznego Szpitala Kliniczny im. prof. W. Orłowskiego.

W jego ocenie wspomniane kryteria są nierealne do spełnienia przez wiele szpitali, stąd też część placówek została z finansowania wykluczona.

Czy fakt, że 70 proc. wdrożeń dużych projektów informatycznych kończy się porażką, szokuje, a wcale nie powinno?

- Taka jest po prostu statystyka. (...) To nie jest rynek, na którym jest wystarczająco dużo pieniędzy, by pozwolić sobie na różnego rodzaju eksperymenty. To kwestia doboru wiarygodnego partnera i celów, które chcemy osiągnąć. Nie zgodzę się, że zarządzanie informatyką w szpitalu to zarządzanie pożarem. Nie powinniśmy tak do tego podchodzić. Oczywiście, istnieje problem niedostępnych na rynku kompetencji, szczególnie w obszarze cyberbezpieczeństwa. Jeśli nie mamy możliwości zbudowania własnego zespołu, możemy go po prostu wyoutsorcować - stwierdził Dariusz Śliwowski, zastępca dyrektora pionu ds. sprzedaży, Asseco Poland SA.