​Twoje DNA pokaże, czy palisz. Polski wynalazek podbija świat nauki

• Polscy naukowcy stworzyli innowacyjny test epigenetyczny, który z dużą precyzją wykrywa, czy ktoś pali papierosy, analizując metylację DNA w zaledwie czterech miejscach genomu.
• Najważniejszy sygnał pochodzi z genu AHRR, a test działa nie tylko na próbkach krwi, ale także ze śliny i innych tkanek, co zwiększa jego zastosowanie w medycynie i kryminalistyce.
• W kryminalistyce test może pomóc w identyfikacji sprawców na podstawie minimalnych ilości DNA, co może odmienić śledztwa w sprawach z niewiadomym sprawcą.

Polscy badacze opracowali nowatorski test epigenetyczny, który pozwala z dużą dokładnością wykryć, czy dana osoba pali papierosy. Kluczem do sukcesu okazała się analiza metylacji DNA w zaledwie czterech miejscach w genomie. Najważniejszy sygnał pochodzi z genu AHRR. Odkrycie to może zrewolucjonizować zarówno diagnostykę medyczną, jak i wachlarz możliwości służb z zakresu kryminalistyki.

Naukowcy przeanalizowali profile metylacji DNA u blisko 800 Polek i Polaków, identyfikując ponad 450 miejsc, gdzie palenie papierosów pozostawia trwały ślad. Cztery z nich, o największej wartości diagnostycznej, zostały wykorzystane w modelu predykcyjnym. Nowością jest także zastosowanie testu nie tylko w przypadku próbek krwi, ale również śliny i innych tkanek, co znacząco zwiększa jego przydatność w kryminalistyce i diagnostyce medycznej.

Test epigenetyczny pozwala na obiektywne wykrycie, czy pacjent pali papierosy - nawet jeśli sam temu zaprzecza. To szczególnie istotne przy monitorowaniu skuteczności terapii oraz ocenie ryzyka rozwoju chorób powiązanych z paleniem, takich jak nowotwory czy choroby sercowo-naczyniowe. W kryminalistyce test umożliwia profilowanie sprawców przestępstw, na podstawie nawet minimalnych ilości zdegradowanego DNA. Może to doprowadzić do przełomu w śledztwach o nieznanym sprawcy.

Co ciekawe, badania wykazały, że metylacja genu AHRR zależy nie tylko od palenia, ale także od długości snu i aktywności fizycznej. Oznacza to, że zdrowy styl życia może przyspieszyć powrót organizmu do stanu sprzed nałogu. Niemniej, ten proces jest mocno zróżnicowany - w przypadku genu AHRR zmiany mogą utrzymywać się nawet przez wiele lat po rzuceniu palenia.

W badaniach, których wyniki opublikowano w prestiżowych czasopismach naukowych, uczestniczyli specjaliści z kilku polskich uczelni i instytucji, w tym Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie, Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, Uniwersytetu Łódzkiego oraz Centralnego Laboratorium Kryminalistycznego Policji. Nowatorski model predykcyjny stworzony przez polskich naukowców ma szansę stać się standardem w diagnostyce i kryminalistyce na całym świecie.