Kiedy stawki VAT spadną do 22% i 7%? Minister Finansów i Gospodarki wyjaśnia i wskazuje warunki, które muszą być spełnione

Od 2011 roku w Polsce obowiązuje podwyższona, „tymczasowa” podstawowa stawka podatku od towarów i usług (VAT) w wysokości 23%. Została ona wprowadzona przez rząd PO–PSL w celu zasilenia budżetu państwa w okresie światowego kryzysu finansowego. Również od 2011 r. została podwyższona stawka 7% (do 8%).
Ta podwyżka stawek VAT miała mieć charakter przejściowy i zostać cofnięta, gdy sytuacja finansów publicznych ulegnie stabilizacji. Niestety po upływie piętnastu lat wciąż obowiązuje ten sam podwyższony poziom opodatkowania, mimo że gospodarka wielokrotnie notowała okresy wzrostu, a kryzys, który był pierwotnym uzasadnieniem tej decyzji, dawno już minął. Kolejne rządy utrwalały ten stan, unikając zarówno powrotu do stawki 22%, jak i trwałego wpisania nowej stawki do ustawy o VAT.

Utrzymanie stawek VAT na poziomie 23% i 8% było przedłużane kilkukrotnie na przestrzeni kolejnych lat w drodze nowelizacji ustawy o VAT decyzjami kolejnych Rządów.

Z pytaniem do Ministra Finansów i Gospodarki o to, czy (i kiedy) stawka podstawowa wróci do poziomu 22%, zwróciła się w październiku 2025 r. jedna z posłanek w interpelacji nr 13053.

Zdaniem posłanki tymczasowość trwająca już piętnaście lat jest trudna do zaakceptowania z punktu widzenia przejrzystości państwa i wiarygodności polityki fiskalnej. Utrzymywanie wyższej stawki VAT w nieskończoność skłania do zadania pytań o sens prawny i moralny takiego stanu rzeczy. Posłanka zauważyła też, że Polska posiada jedną z najwyższych stawek VAT w Unii Europejskiej — wyższą niż w wielu krajach o porównywalnym poziomie rozwoju gospodarczego.

Zdaniem posłanki obywatele mają prawo oczekiwać od rządu jasnej deklaracji, czy i kiedy planuje on powrót do pierwotnej stawki, a jeśli nie, to dlaczego „tymczasowy” charakter wyższej stawki został utrzymany przez tak długi okres. Pytanie o przyszłość podstawowej stawki VAT ma szczególne znaczenie w kontekście inflacji, rosnących kosztów życia oraz konieczności wzmocnienia zaufania obywateli do instytucji państwa,

Odpowiadając na pytania zawarte w tej interpelacji, Jarosław Neneman, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów (działający z upoważnienia Ministra Finansów i Gospodarki) wskazał że od 2024 r. w przepisach dotyczących podatku VAT istnieje przepis art.146ef ustawy o VAT, zgodnie z którym okres obowiązywania podwyższonych o 1 punkt procentowy stawek VAT jest powiązany z poziomem wydatków przeznaczanych na finansowanie potrzeb obronnych Rzeczypospolitej Polskiej. Przepis ten został wprowadzony ustawą z 7 października 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2180).

W myśl tego przepis podwyższone o 1 punkt procentowy stawki VAT (czyli obecne 23% stawki podstawowej i 8% stawki obniżonej) będą stosowane do końca roku, w którym suma precyzyjnie zdefiniowanych w ustawie wydatków na obronność, tj. wymienionych:
- w art. 40 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny określonych na ten rok w ustawie budżetowej, w brzmieniu obowiązującym na dzień 31 lipca tego roku, oraz
- w planie finansowym Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych przedłożonym zgodnie z art. 42 ust. 4 ustawy z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny albo projekcie tego planu przedstawionym do zatwierdzenia MinistrowiObrony Narodowej zgodnie z art 42 ust. 2 i 3 tej ustawy, jeżeli plan ten nie został przedłożony zgodnie z art. 42 ust. 4 tej ustawy,